Skírnir - 01.01.1865, Page 104

104
FHJETTIR.
Tyrkjnveldi.
aS Bojararnir risu öndverðir viS og kváSu meS öllu ógjöriegt aS
raska svo gömlum lögum, aS rjettur þeirra, er mest kvæbi aS,
færi forgörSum, en ráö bænda og alþýSuunar kæmist á ringul-
reiS. Jarlinn brá þó eigi af sínu ráöi og hleypti upp þinginu
(14. mai) og boSaSi ný kosningarlög meS lítt bundnum kjörrjetti.
Hjer skyldi vinna a<5 fullu valdi og einkarjettindum Bojaranna, og
skaut hann nýmælinu til almennings atkvæSa. En me<5 því Alex-
ander jarl er vinsæll af alþýSunni og hún sá a<5 hann vildi bæta
hennar kosti, en heldur landinu til forræSis og frama, veitti hún
greiSlega atkvæSin me<5 nýmælinu. Lendir menn tóku sama rá<5
sem klerkarnir áSur, aS þeir báSu Soldán ásjár, en hann vísaSi
málinu til erindrekanna. Um þessar mundir (í maímán.) sókti
jarlinn á fund Soldáns og bjó ferS sína sem ríkulegast. Soldán
tók honum meS virktum og kom jarl sínu máli svo vel viS
hann, aS hann ljezt enga tálmun mundi gjöra því, er jarlinum
þætti horfa landinu til heilla, eSa því er erindrekarnir rjeSi til.
Uppsaga þeirra í klaustramálinu var sú, aS sölunni skyldi hætta
fyrst um sinn, en láta tekjurnar koma í sjóS sjer og rannsaka þaS
mál frá rótum, um uppruna og stofnan klaustranna, um gjafir og
afsal þeim til handa af stórbúendum og hvaS í þeim skjölum væri
til skiliS, og s. frv. í landslagamálinu varS sú niSurstaSan (27.
júní), aS samþykki var goldiS til flestra greina í frumvarpi jarls-
ins, og því bætt viS aS niSurlagi, er mestu varSar um sjálfsforræSi
landsins, aS jarlinn og þingiS mega í fullu frelsi, óháS Soldáni
eSa stórveldunum, skipa til eSur breyta um stjórnarlögin. þaS
var og fyrir mælt, aS Dunárlöndin (Moldau og Wallachi) skyldi
vera eitt ríki og heita Rúmenía. Alexander jarl naut hjer enn
liSsinnis Frakka og ítala, og Bretar snerust aS þeirra máli, er
fram sókti. Hann hefir fastlega fylgt fram stjórnar og lagabótum
síSan, haft fram landbúnaSarlögin og leyst bændur frá skyldar
vinnu, móti uppbót í peningum, en áskiliS þeim jarSarmegin eptir
gripafjölda. Hann hefir sett mörg ný lög eptir háttum Frakka,
um hreppa og hjeraSaþing, verzlunarráS og farmannadóma. þá
er löggild lögbók Napóleons fyrsta (Code Napoleon), ný hegningar-
lög samin (af numiS líflát), lögleiddur vígslulaus hjúskapur, öllum
almenningi gjört aS skyldu aS senda börn sín í skóla, og fl. þessh.