Skírnir - 01.01.1871, Page 82

82
ÓFRIÐOIUNN.
og hafa gát á setuliSinu, en síðar var hertoganura af Mecklen-
borg boSiö aS ráSast til meS meira liSi og sækja borgina meS
skothríSum. J>ær tókust þann 18. september og gekk nú eigi á
öSru í 5 daga, unz mikill hluti bæjarins stóS í björtu báli. Setu-
liS Frakka hafBi eigi unniS hinum mikiS tjón í vörninni, en þegar
eldgangurinn óx svo, aS eigi gekk aS slökkva, þá ljet foringi þess
skjóta upp griSafána á einum turni dómkirkjunnar. Uppgjafa-
kostirnir urSu hinir sömu og viS Sedan; tala Jieirra er hjer
gengu á vald var 2500, auk 109 fyrirliSa. Enn frenxur náSu
JjjóSverjar hjer 197 fallbyssum.
Meira hlutu hvorirtveggju til aS kosta í sókn og vörnum viS
Strassborg. J>essi borg er ein meSal hinna elztu og markverSustu
borga í Frakklandi, og Jpurfum vjer eigi annaS aS nefna, en dóm-
kirkjuna (der Miinster) eSa turn hennar mikla, sem er öllum turnum
hærri í NorSurálfunni. Kirkjuna sjálfa var byrjaS aS reisa 1015,
en á turninum var eigi byrjaS fyrr en 1277, og varS hvorttveggja
albúiS 1439. Enn fremur er Strassborg fræg af háskóla sínum
(stofnaSur 1621) og bókhlöSu, sem til Jessa tíma var auSug af
fágætustu handritum, eSa J>eim er hvergi var annarstaSar aS leita.
AS alda öSli er borgin þýzk, og var til 1681 í tölu „Jpýzkra ríkis-
borga“, J>eirra einkarjettinda aSnjótandi, er slíkum borgum heyrSu;
Jpá tóku Frakkar hana hernámi, en htutu hana meS afsali viS
friSarsamninginn í Ryswich 1697. BæSi í borginni og í öllu
Elsas-hjeraSi var J>ýzkur bragur á öllu og J>ýzk tunga yfirgnæf-
andi, J>ar til er stjórnarbyltingin (1789) gerSi fólkiS afhuga hin-
um gömlu háttum og lögum, og allir hugsunarhættir Jiess tóku
aS samlagast sem mest enum frakknesku. Allt fyrir þaS hafa
bændurnir og minni háttar fólk flestallt í bæjunum bæSi í Elsas
og mestum hluta Lothringens haldiS J>ýzkri tungu til J>essa dags
— en J>aS játa J>jóSverjar sjálfir, aS hugurinn sje allur Frakka
megin, og aS J>aS muni líSa á all-löngu, áSur en íbúarnir JpýSast
ríki J>ýzku bræSranna. Strassborg liggur á Rínarbökkum hinum
vestri, en JiaSan brú meS járnbraut á yfir fljótiS til J>ess bæjar
hinumegin (í Baden) er Kehl heitir. Brúin er stórkostlegasta
mannvirki, lögS á árunum 1858—1861, og kostaSi 8 milljónir
franka, Hjer unnu Frakkar og J>jóSverjar saman aS Jtörfu verki,