Skírnir - 01.01.1888, Side 73

AMERÍKA.
75
Missisippi, vaxa framúr Chicago, þegar tímar líða fram. St.
Paul 6x 1880—85 frá 41,000 upp i 111,000 og Minneapolis frá
47,000 upp í 129,000! Bandaríkin eiga fleiri blöð og tímarit
(14—15,000) en nokkurt annað riki og þó mörg ríki væri lögð
saman, enda hefur líka hvert þorp og smábær í landinu sitt
blað, lestrarfélag o. s. frv. Jeg hef séð tölublað af New York
Herald með 40 dálka af fréttum, en líka annað tölublað með
100 dálka af auglýsingum ; auglýsingarnar og fréttirnar hjálpa
hvort öðru. I mörgum ríkjum er skólakennsla ókeypis og rikið
New York eitt leggur 11,200,000 dollara á ári i skóla og
kennslu.
f>að sem mest skilur hina tvo flokka, «republikana» og
«demókrata» í Bandaríkjunum er tollar og frjáls verzlun.
Ekkert getur gefið mönnum betri hugmynd um þetta mál, en
þingsávarp (Message) Clevelands forseta, sem var lesið upp 6.
desember 1887 á þinginu (Congress) í Washington. f>að nefnir
ekki mörg mál, eins og vant er, en fer ýtarlega í þetta eina
mál; það skín út úr þvi, hvað illa Amerikumönnum er við, að
hafa fé ávaxtalaust i viðlagasjóði. Jeg set hér kafla úr ávarpinu.
það fé, sem heimtist inn árlega af verknaði og nauðsynjum
þjóðarinnar, er meira en fé það, sem þarf til útgjalda stjórn-
arinnar. Að heimta inn meira fé en þarf til að stjórna vel
og sparsamlega er féfletting og brot á ameríkönsku réttlæti.
Fjárhirzla þjóðarinnar, sem á einungis að vera áfangastaður
fyrir fé hennar á leiðinni til útgjaldanna, verður með því móti
kistuhandraði fyrir fé, sem að óþörfu er dregið úr höndum og
viðskiptum þjóðarinnar. það veikir krapta hennar, seinkar
framförum hennar, hamlar stórum fyrirtækjum og freistar manna
til að sölsa það undir sig. Vér megum ekki vera hirðulausir,
þó hættan sé ekki enn yfir höfðum vorum, því hún er vís.
Tekjurnar fóru fram úr útgjöldunum fjárhagsárið, sem endaði
30. júni 1885, og var munurinn 18 miljónir dollara. Næsta
fjárhagsár var munurinn 49,500,000, og árið, sem endaði 30.
júni 1887, 55,500,000 dollara. Frá 30. júni til 1. desember
1887, var munurinn 55,250,000 og 30. júni 1888 verður þá
munurinn á tekjum og útgjöldum það fjárhagsár 113 miljónir