Skírnir - 01.04.1905, Síða 10

106
Nokkur orð um lifsaflið.
■í. Blœðing og Þið vitiö, ;ið þegar gat kemur á æö, þá
blóðstöðvun. streymir blóð úr henni, alveg eins og hver
annar vökvi rennur úr íláti gegn um gat
sem dettur á — með öðrum orðunr. það blæðir. Ef
æðin er lítil, þá stöðvast blóðrásin sjálfkrafa, við það að
hlóðið storknar í gatinu og lokar því. Og yfir höfuð
stöðvast blóðrás allajafna á þennan liátt, að blóðið storknar
og myndar tappa í gatinu. Þetta er auðvitað mjög svo
mikilsverð náttúrulækning, en blóðstorkan er ekki ein-
hlít til lengdar. Meðan lítil hreyfing verður á líkams-
partinum, sem blæðir úr, er það nægilega trygt, en þegar
á þarf að reyna, þola hnjask og hreyfingar, þá er blóð-
storkan ónóg, því hún er lin og hlaupkend. En það vill
svo vel til að lífsaflið í sellunum í æðaveggnum bætir úr
þessu. Þær tímgast og vaxa inn í storkuna og eítir nokk-
urn tíma er komið nýtt lifandi hold í staðinn fyrir dauða
storku, og lokar traustlega fyrir blóðstrauminn, svo þessum
stað verður ekki hættara við blóðrás en hverjum öðrum.
Ef ígerðarbakteríur komast í blóðstorkuna, fer oft
svo að storkan grotnar sundur áður en komið er nægilega
mikið af nýju holdi. Þá veitir hann ekki viðnám
við þrýstingu hins streymandi blóðs, og blóðrásin tekur
sig þá upp aftur.
Af þessu sést að lífsafl æðaveggsins er ekki nægilega
sterkt til að standast veiklun þá, sem ígerðarbakteríurnar
valda.
4. Skurðir og Það er bersýnilegt, að allur þorri manna
sdr. gerir sér ekki ljóst, að líkami vor græðir
sjálfur áverka og sár. Eg hef margsinnis
veríð spurður um það af sjúklingum, sem farið er að
lengja eftir bata, hvort nú sé svo langt kornið, að það
megi »fara að græða sárið«. Svona spurningar sýna aug-
ljóslega, að margir gera sér í hugarlund, að læknarnir
»græði«. En þessu víkur ekki svo við. Það er, eins og
við beinbrot og drep, lífsafl holdsins umhverfis, eða frum-
parta þess, sem græðir.