Skírnir - 01.04.1905, Qupperneq 12

108
Nokkur orð um lífsaflið.
það upp, köllum vér hyldgun, en ofhyldgun köllum
vjer það, ef svo mikið kveður að því, að botninn verður
hærri en heila holdið umhverfls.
Hvernig víkur þessum brevtingum við? Fyrir aðstoð
sjónauka vita menn að í raun réttri fara fram svipaðar
breytingar við báða gróðrarmátana. Hyldgunin er af-
springur frumpartanna í kring, sem hafa æxlast, og rauði
liturinn kemur af því að í þessum afspreng myndast einnig
aragrúi af smáæðum, sem hafa svo þunna veggi meðan
þær eru ungar, að blóðliturinn sést í gegnum veggina.
Hvernig stendur á því að þessi nýmyndun verður eftir
drep, beinbrot og skurði? Hvernig stendur á því að gamlar
skorpnar sellur fara að æxlast og auka kyn sitt? Það er
engin furða þó læknum sé forvitni á að vita um orsökina
til þessarar kynlegu breytingar á háttalagi þeirra, en það
er sannast að segja, að svarið er engan veginn áreiðanlegt.
Það mætti benda á, að kringum skurði, beinbrot og
drep er jafnaðarléga nokkur roði, sem bendir á að blóð-
sókn sé aukin til þeirra. Með aukinni blóðsókn kemur
aukin næring. Sumii' hugsa sér nú, að sellurnar gleypi
við þessari auknu næringu, og fái fyrir hana svona mikið
nýtt fjör. En þetta er engin sönnun. Vér erum allsendis
ófæ'rir um að sanna, að þær taki meiri næringu til sín,
hver um sig, þó hún bjóðist.
Sennilegra virðist að liugsa sér, að þessi kyrð og ró
sem virðist hvíla yflr sellunum í fullorðnum líkama, sé
missýning. Að þær í raun réttri séu svona »ráðsettar«
út vir neyð, vegna þrengsla. Þær liggja þétt og þrýsta
hver á aðra, það er víst. Ef þessar skemdir, sem eg’
nefndi, koma fyrir, þá rýmkar um þær; þá fá þær svig-
rúm, og þær nota það. Þær lialda áfram að æxlast,
þangað til þær eru orðnar svo margar, að þrýstingin er
orðin söm og áður. Þá neyðast þær til að hætta, en þá
er líka tilganginum náð: að bæta upp skemdir.
Það er nú auðskilið, að þegar skurðir gróa opnir, þá
tekur það lengri tíma. Ba'ði gengur töluverður tími til
þess að fylla sárið með hyldgun, þeim mun lengri sem