Skírnir - 01.04.1905, Page 41

Dularlitir og dulargerfi dýranna.
137
sem ýmsir fuglar sækjast eftir eggjunum. Það þarf all-
glögt auga til að sjá æðarkollu á hreiðri sínu í móa, eða
þegar hún situr í þangi vaxinni fjöru. Líkur litur er á
ungum margra fugla, jafnvel þeirra, er siðar fá annan lit7
t. d. hvítfugla (máva). Margir fiskar, er lifa uppi um sjó7
nálægt yfirborðinu, eru blágrænir á baki, en hvítir eða
silfurgljáandi á hliðum og að neðan. Þannig er síldin,
loðnan, makríllinn, laxinn og silungur (birtingur). Þeir
eru samlitir sjónum ofan að séð og samlitir birtunni, sem
leggur ofan að niður í sjóinn, séð að neðan, og dyljast því
undir eins betur fyrir fuglum í loítinu uppi yfir og fiskum,
sem ofsækja þá neðan að. Mörg krabbadýr, svo sem
kampalampi, eru mjög gagnsæ í sjónum, og því ilt fyrir
sjávarbúa (fiskana sem elta þau) að greina þau. Þetta
gagnsæi er enn þá meira á nokkrum ormategundum
(Spadella og Tomopteris) sem urmull er af hér í kring-
um strendurnar. Þeir eru eins tærir og þeir væru úr
gleri og varla auðið að sjá þá, þó þeir séu í íláti er menn
hafa milli handanna. Sama er að segja um margar mar-
glittutegundir, þær eru vatnstærar. Þó munu þær varla
vera mjög ofsóttar af öðrum dýrum, en lifa aftur á móti
á ýmsum dýrum, er þær þá geta leynst mjög vel fyrir.
Seiði margra fiska, þar á meðal flestra vorra nyt-
semdarfiska, lifa fyrsta aldursskeið sitt (lirfuskeiðið) uppi
um sjó og eru þau þá vatnstær og gagnsæ. Það er þeim
mikil vörn, meðan þeir annars eru mjög ósjálfbjarga, en
óvinirnir margir. Egg (hrogn) sumra þessara fiska klekj-
ast einnig við yfirborðið og þau eru þá tær eins og sjór-
inn og næstum ósýnileg.
Þeir fiskar, er lifa á sjávarbotninum á grunni og fara
lítið upp frá honum, eru flestir mógráir eða gulgráir á
baki, eins og hafsbotninn í kringum þá, en hvítir að neðan;
þó gætir hvíta litsins lítið, því þeir liggja oftast á botnin-
um og eru jafnvel oft mjög fiatvaxnír. Sem alþekt dæmi
upp á þess konar fiska má nefna fiyðruna, allar kolateg-
undir og skötur; auk þess marhnúta, löngu og keilu. Er
oft töluverður munur á litnum á sörnu fisktegund, eftir