Skírnir - 01.01.1908, Side 62

Upptök mannkynsins.
(Niðurlag).
XII.
Tvent þari' til þess að líftegundirnar geti tekið ura-
breytingura: hæfilegleika þeirra sjálfra til að breytast, —
vér litum svo á að sá væri það, er vér nefndum »lagni«
— og áhrif utan að, er stefna að því að gera breytingar.
Nú segir jarðsagan frá mörgum viðburðum, er gætu mið-
að í þessa átt. A loftslagi hafa t. a. m. orðið þær breyt-
ingar, að sami staðurinn á hveli jarðar hefir ýmist verið
vaxinn glæsilegum suðrænum gróðri, eða þá hulinn þús-
und metra þykkum jökli. Eru dæmi þess hvergi betri en
hér á landi. Umskiftin á loftslagi liafa ekki orðið snögg-
lega, með byltingu, heldur smátt og smátt. Á einni manns-
æfi liefði breytinganna sennilega ekki gætt, enda oft sótt
í sama horfið áður snerist eindregið til öfga.
Eigi að eins af jarðlögunum sjálfum, heldur einnig af
landslagi, má fræðast um þessar breytingar; i öllu, sem
sést, hafa einhverjir viðburðir skráð sögu sína; alt þýðir
það eitthvað: fjöll og dalir, firðir, flóar og stöðuvötn, gil
og grundir. Alt þetta, sem eg nefndi, er eins og skjala-
safn, er má fá af vitneskju um hina merkilegu sögu jarð-
arinnar, ef menn eru nógu vel læsir.
Loftslagsbreytingarnar á pleistócenu öldinni* 1 2 3) hafa
’) Jarðaldirnar frá því fyrst finnast leifar af lifandi verum:
1. Fornaldir: Kambrium, Silúr, Devón, Karbón (Steinkolaöld), Perm.
2. Miðaldir: Trías, Júra, Krít.
3. Nýju aldir: Eócen, Oligócen, Miócen, Pliócen, Pleistócen (Holócen).