Skírnir - 01.01.1908, Page 70

70
Upptök mannkynsins.
hugmynd um aldur mannkynsins. Það er víst, að fyrir
10 miljónum ára voru engir menn til, líklegt að mann-
kynið hafl verið að renna upp úr dýraríkinu fyrir 1—2
miljónum ára. Og er það að vísu langur tími. Líklega
hafa brevtingarnar frá apa til manns ekki orðið eins smám
saman eins og menn höfðu ímyndað sér eftir kenningum
Lamarcks og Darwins; rannsóknir frá síðustu árum hafa
svnt, að allmiklar breytingar á líftegundum geta orðið
snögglega frá kynslóð til kynslóðar. Kemur það iíka
betur heim við þær leifar af lifandi verum, sem menn
finna í jarðlögum, og má líklega of mikið úr öllu gera,
einnig því hversu mikið af slíkum leifum sé ennþá hulið
þekkingu vorri eða hafi jafnvel með öllu tapast. Það
virðist mega skilja, hvernig á þessum »stökkbreyt-
ingum«þ stendur, af tregðu tegundarinnar til að breytast:
likamsskapnaðurinn lætur ekki undan áhrifunum til að
breytast t'yr en þau eru orðin svo sterk, að breytingin
verður mikil þegar hún vinst. Er þetta nú raunar ekki
nema brot úr skýringu.
XVI.
Ritgerð sem væri eitthvað í þá átt, sem hér er farið,
ætti ekki illa við í upphafi mannkynssögubókar. Mætti
hún verða til þess að vekja athygli nemandans eða les-
andans á því, hversu afarstutt tímabil það, sem vana-
lega er nefnt mannkynssaga, nær yfir. Jafnvel þó að vér
förum aftur í fornöld Kínverja eða Egipta, eða annara
Asíu fornþjóða, sem fyrstar urðu til menningar, þá erum
vér ekki konmir aftur á síðustu ísöld þegar hæst stóð.
En áður en hún hófst, var mannkvnið orðið gamalt. Og
nú bregður undarlega við, er vér virðum fyrir oss þá út-
sýn, sem jarðfræðin opnar oss yfir mannsöguna. Um leið
og vér sjáum, hvað mannkynið er afarfornt eftir voru
tímatali, þá opnast augu vor fyrir því, hvað það er barn-
‘) Orð þetta virðist heppilegt yfir mutation; er það tekið eftir
heimspekisögu mag. Ag. Bjarnasonar.