Skírnir - 01.12.1908, Side 25

Ofát.
313
ómenska, að geta ekki drukkið að minsta kosti tvo stóra
boila af kaffi og bragðað á öllum kökutegundum, sem á
borð eru bornar. Og þó veit margur, sem þiggur i
bollann aftur, að honum er óholt að drekka meira.
Húsmæðurnar eiga ekki sjaldan sök á því, að gestir
þeirra borða langtum meira en þeim verður gott af. Þær
ota réttunum að aðkomumönnum og mælast til þess með
mestu blíðulátum, að þeir éti yfir sig. Þetta er þjóðar-
ósiður jafn-algengur hér og í Danmörku, að líkindum
æfar gamall, og hans vegna heíir margur ósvinnur maður
etið sér aldurtrega, líkt og stendur í Hávamálum.
Það sakar ekki sem betur fer, þó að menn stöku
sinnum við hátíðleg tækifæri borði meira en góðu hófi
gegnir; líkaminn jafnar sig fljótt aftur, ef hófs er gætt að
staðaldri. Svo var t. d. um ýmsa mikla matmenn i gamla
daga, líka Þorstein gogg. Það voru oft flækingar, sem
sultu marga daga á milli, enda voru þeir oft og einatt
hinir hraustustu að heilsufari. En öðru máli er að gegna,
þegar mataróhófið endurtekst dag eftir dag; þá veldur
það alls konar lasleika og veiklun. Maðurinn er lang-
óhófsamasta skepna jarðarinnar, segir einn þýzkur spek-
ingur, og munu víst margir skrifa undir það. Fornmenn
munu hafa komið auga á hið sama, þvi að skrifað'
stendur:
Hjarðir þat vitu,
nær heim skulu
ok ganga þá af grasi.
En ósvinnr maðr
kann ævagi
sins of mál maga.
Sagan er margbúin að sýna það, að eftir því sem
mentunin eykst og velmegun vex hjá þjóðunum, eftir því
aukast allar þarfir; og þegar velmegunin er orðin svo'
mikil, að þær þurfa lítið að hafa fyrir lífinu, leggjast þær L
sællífi; og sællífið steypir þeim i glötun. Einn aðalþátturinn t