Skírnir - 01.12.1908, Síða 28

31tí
ofát;
og úttroðin skjóða. Vöðvarnir í veggjum hans, sem eiga
að ýta matnum áleiðis niður^í garnirnar, linast við þessa
þenslu og ofreyna krafta sína á þeim ósköpum, sem þeim
er skyndilega fengið að starfa. Kirtlar magans, sem eiga
að mynda safa til þess að uppleysa fæðuna og gera hana
auðmeltari, hrökkva heldur ekki til við slikt ofurefli. Af-
leiðingin verður sú, að maturinn dvelur lengur en eðli-
legt er í maganum, ef til vill sólarhring eða lengur, í
stað þess, sem vanalegt er, 3—6 tíma. Með löngum tíma
kemst maturinn sína réttu leið, án þess að ilt hljótist af;
en stundum neitar maginn þeirri ofraun, sem á hann er
lögð, og selur matnum upp. Með þessu móti læknar hann
bæði sjálfan sig og kemur í veg fyrir að líkaminn veik-
ist. Uppsalan er lækningaraðferð, sem náttúran notar oft
til þess að losa líkamann við ýmislegt óheilnæmi, og
reynum vér læknar að likja eftir þessu með þvi að skola
magann eða pumpa upp úr honum. Það er i rauninni
dásamlegt, hve maginn er næmur að flnna, hvað sé óholt
likamanum. Stundum fer smekkurinn með oss i gönur
og kemur oss til að neyta þess, sem er óholt, þrátt fyrir
það þótt bragðið sé gott; pá hefir maginn vit fyrir oss
og segir til með velgju og magaverkjum og kastar þvi
næst öllu upp. Að því búnu batnar alt, ef maginn hefir
ekki skemst að neinum mun. En þessi næmleiki magans
er mjög misjafn, því að eins og kunnugt er, kemur það
varla fyrir, að sumir menn selji nokkurn tíma upp, hvað
sem þeir hafa í sig látið; en sennilegt er, að þeim mönn-
um sé miklu hættara við að verða magaveikir, ef þeir
gæta eigi hófs í mat og drykk.
Ef ofát endurtekst dag eftir dag um langan tima, fer
sjaldan hjá því, að maginn veikist; magaverkir og velgja
verða dagleg plága; í fyrstunni fylgja einnig uppköst,
sem lækna til bráðabirgða í hvert skifti, en smárn saman
linast maginn svo, að hann verður ekki lengur fær um
að lækna sig með uppsölunni eins og áður. Vöðvarnir
linast meira og meira við þensluna, þynnast og veiklast svo,
að kraft vantar til að geta komið fæðunni upp. Með
matnum, sem vér borðum, fylgja oft ótal bakteríur, sem