Skírnir - 01.08.1910, Síða 179

Ritfregnir
371
náttúriegs eðlis, gripin út úr glæsisölum ímyndutiaraflsins, um-
kringd leiftri og eldingum, ríðaudi láð og lög í blóðugri brynju
með hjálm á höfði, eins konar örlagadís, verndargyðja hetjunnar
og þó til þess kjöriu að verða honum hreystilaun að lokum. í
síðara kvæðinu er hún umfram alt elskandi kona, háð mannlegu
sálarstríði og menskum örlögum.
Og til þessa efnismunar svarar álíka stílsblær: viðhafnarmikill og
myndauðugur stíll á HHII, einkennilega næmur á líf og litu,
bæði í náttúruuni, dyralífittu og mannlífiuu.
Fimti kaflinu hljóðar um afstöðu Helgakv. við annan fornskáld-
skap, norrættan og erlendau. Efniðer hált.enda fer höf. varlegaí sakirnar.
Um samanburð hans við norrænu heimildirnar er eg honum mest-
megnis samdóma,sérstaklega um Saxa og samhliða framþróun einstakra
atriða í Helgasögninni og Sigurðarsögninni í kveðskap og munnmælum
íslendinga. Eu um ætternismót við erlendar sagnir þykir mór hann
helst til »búggiskur«, Mest furðar mig á að hann tekur undir með
Bugge um það, að margt só líkt með frásögn H H I um fæðingu
Helga og sögnunum um Þjóðrek úlf, og því hljóti þær að vera
skyldar. Bæði er rökfærsla Bugge’s mjög í lausu lofti, býr jafnvel ó-
þyrmilega í haginn fyrir sjálfa sig, og hins vegar kippir Ussing sjálf
ur fótum undan flestum forsendum hans, og virðist jafnvel ekki að
viðurkenna neina þeirra, þegar til kemur, nema ættarnafnið »Ylfingr«
eitt. Og það er þó sannarlega veigalítil tó. Þrumuveðrið, þá er
Helgi fæðist, barnsránið af völdum úlfynjunnar, Borghildur semfrilla
Sigmundar — allra þessara máttarstoða Bugges lætur hann að engu
getið. Anuars felli eg mig ekki allskostar við skýringu Ussings á
fyrstu erindum kviðunnar, svo rökföst og fögur sem hún er í sjálfri
sór. Honum þykir þar kenna stælingar á orðtökum Völuspár um
árdegi tilverunnar, í öndverðu og eftir ragnarök; það hafi vakað
fyrir skáldinu að bregða hreinum og fögrum árdagsblæ yfir fæð-
ingartíma hetjunnar ; h e i 1 ö g só vötniu nefnd til þess að tákna
hið goðkunniga eðli náttúrunnar, meðan hún var enn ómeinguð. Stæl-
inguna mun torvelt að sanna, en aðalatriðið hér er uppnámið í
náttúrunni, hluttekning æðri vera í þeim fagnaðartíðindum, sem eru
að gerast: fæðingu Helga. Og orðin þás borgir braut munu
tákua þrumuveður, er geisar í lofti (sbr. »h n i g u h e i 1 ö g vötn
af himinfjöllu m«). Ussing skýrir þau svo, að orusta standi
1 Brálundi, Sigmundur fái að eins tóm til að skunda snöggvast heim
til herbúða sinna og taka sveininn í fang, áður hann falli; samtal
hrafnanna boði feigð hans og hefndarskyldu Helga, því séu þau