Skírnir - 01.12.1911, Page 18

822
Um lífshætti álsins.
smásjáin (mikróskópið) var farið að fullkomnast, að menn
gátu greint hið sanna eðli hrogna og svilja, 2) það, að’
karlfiskarnir eru svo miklu minni en kvenflskarnir, að
menn hugðu þá vera hálfvaxna fiska, en ekki annað'
kynið, 3) það, að karlfiskarnir halda sig á öðrum stöðum
en kvenfiskarnir, atriði, er menn þektu ekki um aðra
fiska og 4) að hrygningin fer fram úti í reginhafi,
lengra úti, eða á meira dýpi, en menn eru vanir að fiska
á, en menn höfðu aðeins kynni af seiðunum, eftir það að
þau voru komin upp að ströndum.
Af öllu þessu sést, að það getur oft verið mjög mikl-
um erfiðleikum bundið, og tekið langan tíma, að fá þekk-
ingu og réttan skilning á atriði, sem í sjálfu sér er ein-
falt, eða virðist, í fljótu bragði, vera ómerkilegt. Þekking
og réttur skilningur eru ætíð góð, jafnvel á hlutum sem
taldir eru »ómerkilegir«. En hér er ekki um ómerkilegt
atriði að ræða, þar sem er þekking á lifnaðarháttum dýra,
er menn hafa mikil not af, eða á annan hátt hafa áhrif
á daglegt líf manna; en állinn er einmitt eitt af þeim
dýrum. Þessvegna hafa bæði alþýðumenn og vísinda-
menn um langan aldur brotið heilann um það, hvar og
hvernig állinn er í heiminn borinn. Alþýðumenn (fiski-
menn) gátu ekki ráðið gátuna, sem ekki var von, úr því
að svona liggur í því. Það má segja, að vísindamennirn-
ir tækju við, þar sem hinir komust lengst, og eftir langa
mæðu tókst þeim að komast að réttri niðurstöðu og finna
sannleikann í þessu máli.
Þetta brot úr sögu dýra-líffræðinnar virðist mér vera
gott dæmi til þess að sýna, hve mikla erfiðleika vísinda-
menn eiga oft við að stríða, þegar um það er að gera,
að fá sem bezta þekkingu á einhverju atriði i líffræði
(bíólógíu), sérstaklega í líffræði sjávardýra, sem er svo
erfitt að fylgja og athuga beinlínis í heimkynnum sínum.
Þessar rannsóknir varða allan almenning líka i mesta
máta, því að þær miða, þegar öllu er á botninn hvolft,
að því að gera mönnum jörðina undirgefna, o: gera þeim
hægara að lifa.