Skírnir - 01.12.1911, Page 51

Listin að lengja lífið.
355
Vatn og mjólk eru beztu drykkirnir. í raun-
inni einustu drykkirnir sem við þurfum, því við getum
vel verið án allra annarra drykkja. Brau ð og ávext-
ir eru bezti maturinn, en smjör, egg, kjöt og fisk
þurfum við líka að hat'a, svo vel sé.
Það liggur í hlutarins eðli að hollast sé að maturinn
sé nýr, en hvorki siginn, úldinn, saltaður eða súrsaður.
»En svo má illu venjast að gott þyki«. Við íslendingar
höfum vanið okkur á siginn, úldinn, súran og saltan mat,
meir en íiestar aðrar þjóðir. Og það er enginn vafi á
því, að margir meltingarkvillar hjá okkur stafa af þess-
um geymda mat, sérstaklega saltmeti. Reyktur matur
og súr má heita hollur, ef hann er ekki orðinn skemdur
eða hefir verið úldinn frá upphafi, eins og vill oft til.
Eftir því sem menning hefir vaxið, hafa allar þjóðir
reynt að hafna öllum geymdum mat og krafist nýmetis,
og að þessu stefnir líka hjá okkur, þó hægt fari.
Það er leiðinlegt að hugsa til þess, hvað við íslend-
ingar notum lítið þann ís, sem við berum nafn af og sem
við höfum betur við hendina en útlendingar. Ekki ein-
ungis hvert kauptún, heldur hver sókn ætti að eiga dá-
líiið íshús. Væri ekki eitthvað viðkunnanlegra að geta
geymt kjöt glænýtt í íshúsum allan veturinn eða haft
nýja soðningu allan ársins hring heldur en saltkjöt og
úldinn fisk.
Eg hefi fjölyrt meira um 4. heilræðið en flest önnur,
vegna þess, að »matur er mannsins megin«, og heilsa
okkar er svo mikið komin undir hollu viðurværi. Eg
hefi reynt að skýra í stuttu máli meginatriði næringar-
fræðinnar fyrir ykkur, því þekking í þeirri grein er nauð-
synleg til þess að geta gjört greinarmun á hollu og óhollu.
5. heilrœði: Vandleg tygging.
Margskonar meltingarkvillar stafa eingöngu af því
að menn tyggja illa matinn. En meltingarkvillar eru
ekki einungis hættulegir sjálfir, heldur draga þeir oft dilk
á eftir sér, nfl. lifrar- og nýrn asjúkdóma, sjúkdóma í blóðinu o.fl.