Skírnir - 01.12.1911, Blaðsíða 20

324
Tungan.
ur að sú mynd hennar geti fullnægt þjóðinni, og hverri
þjóð sem væri, um aldur og ævi, á öllum menningarstig-
um; 'að taka upp nýjar orðmyndir eða setningar, sé að
saurga heigidóm þjóðernis vors, og spilla honum. Aðrir
vilja taka orðin af tungu vorrar kynslóðar, rita alt eins
og vér nú tölum, og slá þeirri mynd tungunnar fastri um
aldur og ævi. Enn aðrir telja tunguna ófullkomna og
ónóga til þess, að tákna menningarhugmyndir nútímans,
telja hana haft á mannsandanum, er hindri hann frá að
tileinka sér nýjar menningarhugmyndir, en geri hann
forneskjulegan, að sínu leyti eins og þjóðbúningur; því
sé bezt að leggja hvorttveggja niður, og semja sig í því
sem öðru að háttum menningarþjóðanna. Og loks eru
þeir, sem öllu þessu taka með ró og vilja láta tímann og
komandi kynslóðir hafa frjálsar hendur í þessu sem öðru,
og engin skilyrði setja, því enginn viti hvað ókomni tím-
inn geymi í skauti sínu, og hann muni fara sínu fram.
Þessar ólíku skoðanir, og allar þær miðlunarskoðanir
sem þar eru á milli, sýna það, að menn hafa ekki bygt
umræðurnar á þeim grundvallarsannindum, er séu svo
auðsæ og yfirgripsmikil, að allir hugsandi menn hljóti að
verða sammála um þau. Allar hafa þessar skoðanir eitt-
hvert sannleiksbrot í sér fólgið, en þau brot eru ósam-
nefnd. Samnefnara, er þau öll gangi upp í, virðast menn
ekki hafa fundið, eða ekki leitað hans, og það er þó að-
alatriðið í hverju máli. Allar deilur manna um málefni
ættu að vera leitun að samnefnara þeirra sannleiksbrota,
sem mennirnir, kynslóðirnar, hafa tínt saman á göngu
sinni um lífið. —
Hvernig getum vér nú fundið samnefnara þeirra sann-
leiksbrota, sem fram hafa verið færð í þessu máli, og
raunar hvaða máli sem er? Eg hygg að það verði með
þvi, að heimfæra málefnin undir þau meginlögmál lífsins
og tilverunnar yfir höfuð, sem alt það, er vér skynjum
og skiljum, verður að hlýða, og hlýðir, hvort sem vér
viljum eða ekki. Og á því stigi sem vér nú erum, menn-
irnir, þekkjum vér ekkert lögmál jafn yfirgripsmikið, sem