Skírnir - 01.12.1911, Blaðsíða 4

308
Um lífshætti álsins.
og nefnist því bjartáll1). Augun eru lítil, en stækka
að mun. Hann hættir að eta og meltingarfærin skreppa
saman. Aftur á móti fara hrogn og svil að stækka, en
þó eigi svo, að auðið sé að greina eggin með berum aug-
um. í þessu ástandi hveríur hann úr vötnunum og fer
til sjávar. Burtför hans úr vötnum fer fram á haustin
og fram eftir vetri, í löndum er liggja að Eystrasalti og
Norðursjó, en það er órannsakað hvenær hún á sér stað
hér á landi; liklegast er það á haustin, þangað til vötn
fer að leggja.
Flest af því, sem nú hefir verið skýrt frá, hafa menn
vitað um langan aldur, o: menn hafa verið vel kunnugir
lífsháttum álsins í ósöltu vatni. En eftir það að hann er
kominn i sjóinn fyrir fult og alt, hafa menn ekkert um
hann vitað að því einu undanteknu, að veitt hefir verið
á haustin mikið af bjartál með ströndum Svíþjóðar og
Danmerkur. Ferð álsins úr vötnunum hefir því verið í
tvöfaldri merkingu ferð út í myrkrið, út í myrkur hafs-
djúpsins og myrkur ókunnugleikans Það er fyrst á sein-
ustu þrem áratugum, að menn hafa fengið nokkra vitn-
eskju um álinn í sjó, eins og síðar mun verða vikið að.
3. Fjölgun álsins.
Það hefir reynst erfitt atriði til rannsókna og gengið
seint að fá þekkingu á því, hvernig háttað er um fjölgun
álsins, enda þótt hann sé einn af þeim fiskum, er auð-
veldast er að ná í og hafa í haldi meðan hann er í vötn-
um, og verður það vel skiljanlegt, þegar menn vita, hvernig
í öllu liggur.
Skoðanir eldri tíma. Þó að állinn hafi verið þektur
og veiddur frá ómunatíð, þá höfðu hvorki alþýðumenn né
vísindamenn neina þekkingu á fjölgun hans. Skoðun
alþýðu (að svo miklu leyti sem alþýða hafði myndað sér
nokkura skoðun á þessu) til sveita, þar sem menn verða
*) Nafnið kemur fyrir i Ferðabók Eggerts, en eigi sést þar glögt,
hvort það eigi við silfurlitan ál.