Ný félagsrit - 01.01.1841, Blaðsíða 59

III.
UM ALþÍNG Á ÍSLANDl.
Fyrsta grein.
Um landstjórnarhríttu. Almennt yfirlit.
Varla er sú list, ab menn hafi jafn lengi þreytt meb
•jvissum árángri og landstjórnarlistina. Hinir mestu spek-
(ngar sem jöro vor hefir borib hafa hverr eptir annann
sagt fyrir landstjórnarreglum *), og sumir reynt ab fram-
kvæma þær sjálfir, og þó ber öllum saman um, ao eitt-
hvao megi meo sanni ab öllum stjórnarlðgunum finna, þó
ekki sé öllum eins ábótavant. þab er því ekki kyn, þótt
ýmislegt sö álit manna um þab efni, jafnvel þeirra, sem
sjálfra sín vegna hvorki skeyta um ab bakast vib nábar-
geisla ens einvalda, né ab láta skrílinn bera sig a hönd-
um. Enn eru þau lónd, sem sibub eru köllub, þar sem
menn hafa bundizt í ab lúta sérhverju bobi og banni
12—14 vetra gamals úngmennis, ef svo hittist á ab þab
er kallab konúngsbarn, þó ekki hafi þab neina þá kosti
ab því sé trúanda fyrir jörb, hvab þá fyrir lífi og velferb
þúsundsinnum þúsunda af bræbrum þess. Yfirhöfub má
svo ab orbi kveba, sem allt hafi verib reynt þab sem
mónnum hefir mátt til hugar koma í þessu efni. Asíu-
menn hafa lengst kunnab því, ab konúngar þeirra lifbu
*) I l'orniilil riluðu um J)a3 |>cir: Platon {noklTtial í 10 ]>atturu
eöur sannæðuru) og Cicero (dc rcpuljllca). Á scinni oldum
hal'a ritað um þctta cfni Montcskjri (Montrsquieu) og Kanl, og
þaraðauki mýmar»ir aítrir, sumir um sljórnarlíigun yíirhoruð að
lalar suniir um sljorn cinslatcra lauda.