Ný félagsrit - 01.01.1851, Side 5

TJM K'VIDDÓMA.
3
gegn einveldisstjórninni. Óskirnar um þjóbfrelsi og um
eibsvaradóma hafa því ví&a verih samfara hjá þjóhunum.
þab má því nærri geta, ah sigur þjó&frelsisins á biltínga-
árinu 1848 hafi þegar hleypt fram málefni þessu og
hraöaö rettarbótum í ymsum löndum um mehferb á saka-
málum, og á þetta ser einnig stah um Danmörku. I
hinum dönsku grundvallarlögum, sem stabfest voru af
konúngi 5. Júní 1849, er svo skipaö í 79. grein, í fyrsta
lagi aö öll málssókn (í sakamálum og málum einstakra
manna ámeöal) skuli svo fljótt sem veröi, og aö svo miklu
leyti sem því veröi komiö viö, látin fara fram munnlega
og í heyranda hljóöi, og í ööru lagi, aö semja skuli rett-
arbót um, aö eiösvaradóma skuli upp taka í málum þeim,
er rísa af hinum stærri afbrotum eöa af brotum gegn
þjóöfelaginu. En þegar svo lángt er komiö, þá er máliö
fariö aö nálgast oss Islendínga, og væri því aö svo stöddu
komiö mál, aö ver færum aö snúá huga vorum aÖ málefni
þessu og skoÖa, hvort ráö muni vera fyrir oss aö hugsa
til þvílíkra róttarbóta á voru landi. þaö er því efni þess-
ara fárra blaöa, aö reyna til aö skýra málefni þetta nokkuö
fyrir lesendum vorum, svosem til undirbúníngs. ,
Ver munum því nú meö fám oröum benda til helztu
lýta þeirra, er oss þykja vera á meöferö þeirri, sem
höfÖ er á sakamálum á Islandi, en síöan munum ver leit-
ast viö, aö skýra frá aöalatriöunum í aöferö þeirri, sem
samfara er sóknarreglunni og eiösvaradómunum.
þaö eru einkum þrjú atriöi í meöferö þeirri, sem viö
er höfö á íslandi í sakamálum, sem ver viljum minnast
á, en þaö er fyrst skipun sú, sem höfö er á rannsókninni,
þá sönnunarreglur þær, er dæmt er eptir, en í þriöja lagi
áfríun sakamála til æöra dóms.
þaö er öllum mönnum kunnugt, aö undirdómurunum