Ný félagsrit - 01.01.1851, Page 66

66
UM BDSKAP I NOREGI.
partur af innbúum Noregs — eba hérumbil 13,000 manns, —•
hafa bæi sína hærra en 2000 fóta yfir sjáfarmáli, *) og
þó er meira en helmíngur af landinu svo hár. Tvöfalt
hærra, eba 3500 til 4500 fóta yfir sjáfarmáli, liggja hinar
víbu lieiéar uppá fjöllunum, og enn tvöfalt hærra ná hinir
hæstu fjallatindar í landinu. Hæstu hnúkar Jötunfjallanna,
Skagastólstindarnir, ná allt ab 8000 fóta, r,B.ondcnéJ-
7900 fóta og Snæhettan 7350 fóta yfir sjáfarmál. þcss-
utan ollir meiri og minni fjarlægb sjáfarins miklum mun
á loptslaginu; þar sem sjór er í nánd, veröa vetrarhörkur
og sumarhitinn minni en ella. þessi áhrif sjáfarins sjást
af því, J>egar borib er saman loptslagif) austaníjalls á
Upplöndunum, og vestanijalls í eyjunum viö Björgvin. En
þareb firbir skerast víbast lángt inn í landiö, og breidd
þess frá austri til vesturs víbast er lítil (hvergi yfir 60
mflur og á Hálogalandi ekki yfir 3 mílur), geta þær verk-
anir, sem fjarlægb sjáfarins ollir, ekki komib svo mjög
í ljós, eins og þegar Noregur er borinn saman vib }>au
lönd, sem liggja lángt frá sjó. Beri menn saman vetr-
arkuldann á vesturströndinni vib vetrarkuldann í þeim
dölunum sem hæst liggja austanfjalls, þá kemur upp, ab
frostin eru þar opt svo mikil ab kvikasilfrib frís (30° R.),
en 10° eöa 15° frost er sjaldgæft í vestursveitunum. Beri
menn Noreg saman vib önnur lönd, þá kemur upp, ab
vetrarkuldinn í Björgvin er ekki meiri en í Buda (Ofen) á
Ungverjalandi, sem liggur 270 mflum sunnar. Meöalhitinn
um árib er -f- 0,1 vib Norburhöfba, en jafnnorbarlega í
svenska Lapplandi er hann -f- 2,1. — í Noregi eru
takmörk akurirkjunnar ekki fyrri cn viö 70° norbur-breidd-
ar; en í Siberiu vib 60° (á Kristjaníu breiddargráfm).
*) bygg og jarbepli vaxa ekki hærra viö Dofra.