Ný félagsrit - 01.01.1851, Page 122
122
UM BRENNISTEIN A ISLA.NDI.
12,000 pund af <5hreinsu6um eha 5-6000 pund af hreins-
ubum brennisteini, og bætir því viö, ab námurnar þoli
ekki aö meira se tekiö.
1841 hefir Jónas Hallgrímsson ritab „uppástúngu um
betri mehferb á hinum konúnglegu brennisteinsnámum“_
Honum þykir mest ríba á, ab leitah se aib köldum námum
miklu betur en híngabtil, og segist vera sannfærbur um,
ah „miklar nægtir af brennisteini“ se huldar og ónotahar,
og þar a& auki se brennisteinninn á þessum stö&um miklu
hreinni en í hinum heitu námum. Eptir þessu hafa menn
og tekib abur, og nafnkendur efnafræbíngur á Skotlandi,
Jósep Black, hefir ritab um þaS 1791 á þessa leib:
„A Islandi hittast stabir, þar sem brennisteinn finnst har&la
mikill öldúngis hreinn, og er þar einsog þykk skán efst í
jör&u, eí)a yfir grjóti og hellum; þar eru myndabar þaö
sem vér köllum brennisteinsfoldir. þctta finnst á íslandi
á þesskonar stö&um, þar sem eru hverar mjög brennisteins-
þrúngnir, er gjósa svo mikilli brennistcinsgufu eba lifra-
lopti, ab loptib allt um kríng verbur uppþrúngib af því, og
vatnib sjálft morab og hlakkt, og síbullandi. En þareb
vér nú vitum, aí> lífsloptib hefir þab afl, ab þab getur
leyst í sundur hina lopttegundina, og sáldab úr henni allan
þann brennistein sem í henni er, þá er þab ætlan mín,
ab sá brennisteinn, sem hefir safnazt svo mikill í grennd
vib hvera þessa, hafi sezt á þenna hátt smásaman og
safnazt úr lifraloptinu (of the liot springs in JceJand:
by Joseph Black. London 1791. bls. 93). — Jónas
vill, og þab ætlum vér. rétt vera, ab hinar köldu námur
sé tæmdar ab öllu leyti, til þess ab brennisteinsgufan fái
andrúm, og jafnvel, ab reynt sé meb jarbnöfrum ab opna
henni gaung. Vatnib þykir honum einkum skablegt fyrir
brennisteinsvöxtinn, og þessvegna vill hann láta þurka sem