Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1882, Page 18

i8
sem helgað var fór; þar vóru í hundrað goða, Fms. 10. b.. Ó1. s.
Tr., bls. 252, enn hér held eg sé þó nokkurar öfgar. Allir þeir
guðir, sem Snorri Sturluson telr upp í Eddu, hljóta að hafa verið
dýrkaðir, enn eftir því sem hverjum þótti sér haga ; og hét hann
þá á þann guð, sem hann hafði mestar mætr á samkvæmt eigin-
legleikum þeim, sem honum vóru eignaðir.
borið armhringa vanalega, enn ekki undir ermunum, nema þegar þeir fóru
leynilega með þá, enn þó hafa digrir hringar jafnan búlkað nokkuð út, þann-
ig að fyrir þeim hefir sézt, þó að þeir væri undir ermunum ; það er auðséð
af því, sem sagt er um Eyjólf Bölverksson, sem ekki vildi láta sjá hringinn,
er Flosi gaf honum, þvíað ella hefði Snorra goða ekki dottið í hug að gæta
að nokkurum hring, nema hann hefði séð undir erminni eitthvað, sem mik-
ið var fyrirferðar, Njálss. bl. 743—744 : »Snorri goði þreif til handarinnar
Eyjólfi ok fletti upp erminni ok sér, at hann hafði gullhring mihinn á hendi#.
Og enn fremr segir bl. 745, að Snorri sendi mann til þeirra Gissurar hvíta,
og lét segja honum, að Eyjólfr frændi hans hefði þegið gullhring nokkum, er
hann fór »leynilega með«, þetta bendir á, að hringrinnvar stór, þó aðhonum
yrði komið undir ermina. í Fms. 5 b., bl. 316—317, er og talað um mann,
sem hafði 2 gullhringa, annan, sem hann bar leynilega, enn hinn opinberlega.
þarm sem hann bar leynilega, hafði hann undir »skyrtuerminni«. Hkr., bl. 435,
segir um þóri, son Olvis á Eggju: að hann hafði á hœgri hendi »fyrir ofan
ölboga digran gullhring« er Knútr konungr hafði gefið honum, og lét engan
mann sjá. Hér er því sönnun fyrir, að þessi hringr hefir verið allvíðr,
þar sem hann komst upp fyrir olboga og upp fyrir vöðvann, þar sem hand-
leggrinn er gildastr, og þótt nú hringrinn hefði ekki verið mótlaus eða ekki
alveg fastr saman þ. e. kveiktr, þá er ekki allhœgt að sveigja digran
gullhring sundreða saman. Eg vona því, aðmenn sjái, að það er fullsannað,
að stallhringrinn í þórsneshofinu að minsta kosti hefir verið »t v i 10 g e y r-
ingrt, eða 40 lóð, enn ekki tvíeyringr eða 4 lóð, þar sem það bæði sést
af orðum Eyrbyggja sögu sjálfrar, og líka af samanburði við aðra arm-
hringa. það er eigi heldr hklegt, að hinn helgi stallhringr, sem vinna skyldi
að alla lögeiða, og sem var menjagripr í hofunum, hafi verið féminni og
auðvirðilegri enn allir aðrir hringar, sem nefndir eru. Eftir núverandi
verði á gulli og hlutfalli millum gulls og silfrs kosta 40 lóð af gulli hér um
bil 1580 kr., og það er þá verð stallhringsins í gulli. Hofin höfðu miklar
tekjur; reyndar verðr ekki sagt, hvað hoftollrinn var mikill, enn ekki er
ólíklegt, að það hafi verið líkt og gjald til kirkju nú. Melabók segir, Ln. bls.
334 : »Hverr skyldi ok gjalda hofstoll, eigi síðr enn nú kirkjutíund«, enn
það er nokkurn veginn víst, að hvert höfuðhof hafði tekjur af jafnstóru svæði
til jafnaðar og átta kirkjur nú; hin fornu goðorð vóru 36, sbr. Grágás Kb.
20 k., enn eitt höfuðhof var í hverju goðorði; nú eru kirkjur á öllu landinu
um 300; hafi hér 1 fornöld verið meiri mannfjöldi eða fleiri búendr enn nú,
og menn verið auðugri, hafa tekjurnar orðið meiri enn áðr er sagt. það er
og líklegt, að einstakir menn hafi orðið til þess að gefa gjafir til hofanna,
annaðhvort gripi eða annað fé. það sýnir dœmi Gríms geitskós, sem gaf
alt það fé til hofa, er landsmenn gáfu honum fyrir að kanna landið, Islend-
ingab. Ara fróða, 2. k.: Ulfljótr vas austr í Lóni; en svá es sagt, at Grímr
geitscor væri fóstbróþir hans, sá es cannaþi Island allt at ráþi hans, áþr
alþingi væri átt; en honom fécc hverr maþr pening til á landi hér, en hann
gaf fé þat síþan til hofa«. þetta hefir því hlotið að vera stórfé, þegar hver
maðr á landinu gaf pening. þetta var skömmu fyrir 930, áðr enn al-
þingi var sett, og þá var landið orðið albygt, svo að eigi varð fjölbygðara
síðar. það er tekið fram í íslendingab., 3. k.: »Svá hafa ok spakir menn