Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1882, Page 27

27
Tiefi áðr tekið fram. Adami gesta Hammaburgensis ecclesiae pon-
tificum ex recensione Lappenbergii. Hannoverae 18461.
4. bók. 26. kap. Nú ætla eg að fara nokkurum orðum um
heiðinglegan átrúnað Svía. f>essi þjóð á hið frægasta hof, er Upp-
salir heita, og er það skamt frá borginni Sigtúnum. í þessu hofi,
sem alt er gulli skreytt2, tignar þjóðin líkneskjur þriggja goða og
er þeim svo skipað, að hinn máttkasti af guðum þessum, p ó r,
sitr í hásæti í miðjum salnum, enn Oðinn og Freyr eru sinn hvor-
um megin við hann. þessi eru störf þeirra: þ>ór, segja þeir, drott-
nar í loftinu, ræðr þrumum og eldingum, vindum og rigningum, heið-
skíru lofti og kornvexti. Annar guðanna, Óðinn, það er œði,
heyr stríð og veitir manninum hreysti gegn óvinum hans. Hinn
þriðji er Freyr. Hann veitir mönnum frið og hagsæld. Mynda
þeir og líkneski hans með ákaflega stórum leyndarlim. Enn Óðin
mynda þeir vopnaðan, svo sem landar vorir láta Mars vera. Enn
J>ór hefir ríkisvönd og sýnist þannig líkjast Júppíter. J>eir göfga
og guði, er áðr hafa menn verið, og veita þeim ódauðleik (guðlega
tignun) sökum stórvirkja þeirra, svo sem sagt er í ævi Anskars að
þeir hafi gert við Eirík konung3.
27. kap. J>eir láta því hofgoða þjóna öllum guðum sínum,
og eiga þeir að halda blótum uppi af hendi lýðsins. Ef drepsótt
eða sultr vofir yfir, er þ>ór blótaðr; Óðinn, ef ófriðar er von;
Freyr, þá er brúðkaup skal halda. Vant er og að halda hátíð í
Uppsölum fyrir öll héröð í Svíþjóð á níunda hverju ári4. Engi er
1) Dr. Jón þorkelsson hefir gert svo vel að þýða fyrir mig stað þenna
á Islenzku.
Adam frá Brimum lifði á 11. öld. Hann virðist hafa lokið við verk
sitt um 1075 eða að minsta kosti fyrir dauða Sveins Úlfssonar, Danakon-
ungs, er andaðist árið 1076, þvfað Adam talar um hann sem lifanda og rík-
janda í Danmörku í 24. og 26. kap. annarrar bókar.
Adam ritar svo snemma, að honum gátu verið kunnir blótsiðir í Sví-
þjóð, hefði hann viljað leggja þar við alúð, þvíað blót héldust í Svíþjóð miklu
lengr enn í Danmöku og jafnvel lengr þar sumstaðar enn í Norvegi.
2) 134. skýringargrein: Nálægt því hofi er geysistórt tré, er breiðir
vítt greinar sfnar, sígrœnt vetr og sumar. Bngi veit, hverrar tegundar
það er. þar er og kelda, þar sem blót heiðinna manna eru vön fram að
fara og vant er að sokkva lifanda manni niðr í. Meðan hann finst eigi,
er bœn lýðsins heyrð (eða: er fóm lýðsins gild).
135. skýringargrein: Umhverfis þetta hof gengr gullfesti og yfir um
gafla hússins(?) og sér ljómann af henni langan veg, þá er að er komið,
þvíað hofið sjálft stendr á sléttum velli og eru fjöll umhverfis, svo að staðr-
inn er líkr leiksviði.
3) Sancti Anscharii vita per Eembertum, c. 23. Scriptores rerum
Danicaram, II. 474.
4) 136. skýringargrein. það var fyrir skömmu, að hinn sannkristni
konungr Svía Onundr var rekinn frá ríki, af því að hann vildi eigi fœra goð-
unum hið ákveðna blót þjóðarinnar. Er svo frá sagt, að hann hafi gengið