Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Volume

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1882, Page 42

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1882, Page 42
42 segir heldr um ofannefnda hluti, að þeir brenni, eða að það sé eldrinn, sem eyðir þeim mest, þvfað einmitt hið gagnstœða þola þeir bezt eld. fó segir þetta á tveim stöðum um hörginn, bæði í Fms., 2. b., bl. 41, og í Flds., 2. b., bl. 288; þar er það enda tví- tekið fram, að brenna hörga, bæði í lesmálinu og í vísu; þar að auki er hörgrinn kallaðr liús á þrem stöðum : Grimnismálum, Snorra Eddu og Gulaþingslögum. Snorra Sturlusyni er bezt trúanda til að vita, hvað hörgr var ; hann gat haft um það sanna sögu ekki síðr enn annað, sem hann hefir skýrt fyrir oss, og enginn hefir ef- azt um, að hann hermði rétt. Á Snorra dögum hafa eflaust verið til mörg nöfn á hörgum, sem nú eru týnd, þar sem hörgarnir vóru svo víða og svo oft er um þá talað. það hljóta og allir að játa, að leifar af hörgum eða öllu heldr hörgarnir sjálfir hafa verið til á þeim tímum, er Eddu-kvæðin vóru ort. Á dögum Snorra er og óskiljanlegt, að engar leifar hafi verið eftir af hörgunum, nema með því eina móti, að þeir hafi verið úr tómu tré ; það er því að eins, að þeir hafi getað verið gersamlega eyðilagðir. Eg vil jafnvel leyfa mér að fullyrða, að Snorri hafi hlotið að hafa séð leifar af hörgum, þegar eg get sýnt og sannað, að liaugar, dysjar, girðing- ar, tóttir o. fl. eru til enn frá tíundu öld, og sjást glögt þann dag í dag, og þótt þetta hafi verið gert af tómri jörð eða torfi. það segir hvergi, það eg man, hvernig hörgarnir hafa verið lagaðir, ekki einu sinni svo mikið, að þeir hafi verið eitthvað af þessu: haugr, grjóthrúga, bekkr, þaklaus tótt, stallr eða altari. Af hverjum ástœðum verðr þá sagt, að þeir hafi einungis verið eitthvað af þessu, vilji menn fylgja þeim skýrteinum, sem fyrir liggja? Hið eina sem því verðr sagt með vissu um hörgana, er það, að þeir hafa verið hús, enn hvernig lagað, verðr eigi sagt með vissu, enn sem komið er. Egskal núbera saman, hvað Landnámab. og Forn- mannasögiir segja um þetta efni á þeim stöðum, sem þær tala báð- ar um hið sama. þ>essir staðir sýnast mér gefa ljósa bending um líkingina á hofi og hörg. Ln., bl. m.: „Hún (Auðr) hafði bœna- hald sitt á Krosshólum; þar lét hún reisa krossa, þvíat hún var skírð ok vel trúuð. þ>ar höfðu frændr hennar síðar átrúnað mikinn á hólana. Var þá ger liörg, er blót tóku til; trúðu þeir því, að þeir dœi í hólana, ok þar var þ>órðr gellir leiddr í, áðr en hann tók mannvirðingar, sem segir í sögu hans. Fms., 1. b., bl. 247— 249 segir: „Auðr bjó í Hvammi til elli, þar heita nú Auðartóttir við Avrriðaárós. Hún var kristin ok vel trúuð; hún lét reisa krossa, þar sem Krosshólar heita síðan; hafði hún þar bœnahald sitt .... En eptir andlát hennar (Auðar) viltust frændr hennar af réttri trú; var síðan gert liof d Krosshólum, þá er blót tóko til“. Hér kallar höfundrinn að Fms. það liof, sem höfundr Lnb. nefnir liörg. Hafi nú svo mikill munr verið á þessu tvennu, hofi
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108

x

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Árbók Hins íslenzka fornleifafélags
https://timarit.is/publication/97

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.