Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1882, Blaðsíða 64

64
kap. XV. Bardaginn byrjaði fyrir vestan fjörð, enn endaði á eyr-
inni fyrir sunnan fjörð; þvíað þeir þ>órarinn og Gullþórir eltu þá
Steinólf suðr yfir Qörð á tveimr skipum. Gullþóris saga, bls. 70, telr
fleiri menn fallið hafa en Landn.; enn aðalviðburðirnir eru hinir sömu.
Hún segir: „kom Knútr við .xv. mann ok veitti þeim Steinólfi ok
sneri þá skjótt mannfallinu á hendr þeim pórarni, ok féll hann þar
ok .xi. menn með honum, en .v. af Steinólfi“. Hún segir og bls.
71: „En mannföll þessi eru sögð eptir kumlum þeim er fundin
eru, þar sem bardagarnir hafa verit“. jpessar dysjar eru á eyrinni
fyrir innan Fagradalsárós, rétt fyrir utan naustin í Innra Fagradal.
Dysjarnar eru fjórar í röð hver út frá annari; snúa nær í norðr og
suðr; þó hallar þeim heldr til austrs og vestrs. þrjár af þessum
dysjum eru með lægð ofan í; þær eru aflangar; ein er óglöggust
enn er þó lík í lögun; dysjarnar hafa verið miklu fleiri, eftir því
sem áðr er sagt, enn hafa smábrotnað af, þvíað þær eru rétt niðr
á bakkanum, þar sem fjaran byrjar. Sú dysin, sem eg lét grafa í,
var 24 fet á lengd, steinar umhverfis líkt og hleðsla, og svo stór
laut ofan í. þ>ar gróf eg niðr 14 fet á lengd, enn 7 fet á breidd, og
6 fet á dýpt frá yfirborði; þá var komið niðr í möl; brátt sá eg,
að þetta var fornmannadys, þótt mest öll beinin væri orðin fúin,
þvfað i dysinni kom eg ofan á svarta mold sem fitukenda, og
sum var grœnleit, sum rauðleit af ryði; sumt var beinamold með
hvítum ögnum. þ>essi kennimerki vóru við Haugavað í fyrra, þar
1 sem alt var orðið mjög fúið ; lítinn vott af heilum beinum fann eg
þar sem til fótanna vissi; líkið hafði legið frá norðri til suðrs, eða
nær því lfkt sem áðr er sagt, fœtr í norðr. Utan til f dysinni fann
eg loksins til hliðar litla spennu úr beini neglda á leðr. Hún var
nær óskemd, hálfkringlótt fyrir endana. Ofan á hana var grafin
hnútarós f heiðnum stfl, mjög vel gerð, sjá hér að aftan mynd af
henni í réttri stœrð. Eg komst að þeirri niðrstöðu, að áðr til
forna muni hafa verið grafið i allar þessar dysjar; þessi
stóra laut, sem ofan í þær var, var auðsjáanlega vottr þess; hún
var nær 1 al. á dýpt; líkið var og hér um bil V* al. þar undir, og
þar sem spennan var heil og ófúin, sem þó var úr beini, mátti
fleira hafa haldið sér. þ>ess vegna gróf eg ekki að sinni í fleiri
af þessum dysjum; enda er ókannað það, sem kynni að vera fyrir
vestan fjörðinn. f>angað mátti eg ekki fara, þvíað mín ferða-
áætlun var ákveðin. og eg varð að vera kominn út í Stykkishólm
fyrir vissan tíma. Enn þessi rannsókn nœgir til að sýna, að bæði
Landn. og Gullþóris s. munu segja satt um allan þenna viðburð,
þó að hann sé einn af þeim elztu í sögum vorum, þvíað Gull-
f>óris s. segir, bls. 71: „ok fóru þá menn í millum ok varð griðum
á komit um síðir; ekki var þessi sætt f saksóknir fœrð, þvfat
þessi tíðindi urðu, fyrr enn Úlfljótr flutti lög til íslands út“. Hér