Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1882, Page 71

7i
að finnast í sögum vorum; enn það er ekkert annað enn samvizku-
samleg og rétt rannsókn, sem þar getr ráðið úrslitum. Eg skal
þá fyrst tala um víg Bolla þ>orleikssonar. Laxdœla s. segir, kap.
55.: „Eptir þat ríða þeir heiman úr Hjarðarholti .ix. saman;
þ>orgerðr var en tíunda. J>au riðu inn eptir fjörum ok svá til
Ljárskóga; þat var öndverða nótt; létta ei fyrr enn þau koma i
Sælingsdal, þá er nokkut var mornat. Skógr þykkr var í daltium
í þa.nn líð“. þ>etta er rétt orðað. þ>annig liggr leiðin enn í dag
frá Hjarðarholti; enn ekki verðr farið á fjörurnar, fyrr enn inn við
Ljá, sem er á milli Ljárskóga og Hjarðarholts. Enginn skógr er
í Sælingsdal nú. „Bolli var þar í seli, sem Halldórr hafði spurt; selin
stóðu við ána, þar sem nú heita Bollatoptir. Holt mikit gengr
fyrir ofan selit ok ofan at Stakkagili; milli hlíðarinnar ok holts-
ins er engi mikit, er í Barmi heitir. þ>ar unnu húskarlar Bolla“.
Tóttir þessar eru enn kallaðar Bollatóttir, og eru hér um bil í
miðjum Sælingsdal, að austanverðu; standa þær rétt við ána.
Dyrnar sýnast að hafa verið á endunum, sem að ánni snúa. Holtið
fyrir ofan selið er stórt og mjög langt; heitir það nú Langholt.
Engið milli þess og hlíðarinnar er nú kallað Barmseilgi; það er
langt og mikið ummáls, þ>ar eru nú mestar slœgjurnar frá Sæl-
ingsdal; af enginu sést ekki niðr til tóttanna, þvíað holtið skyggir
á; öllu er hér svo rétt lýst, að orð sögunnar eru bezt. Nú segir
um þá Halldór: „þ>eir Halldórr ok hans förunautar riðu at Oxna-
gróf yfir Ránarvöllu, ok svá fyrir ofan Hamar-engi, þat er gegnt
selinu; þeir stíga af baki ok ætluðu at bíða þess, er menn fœri
frá selinu til verks. Smalamaðr Bolla fór at fé snemma um morg-
uninn upp í hlíðinni; hann sá mennina f skóginum, ok svá hross-
in, er bundin voru ; hann grunar, at þetta muni ei vera friðmenn,
er svá leyniliga fóru; hann stefnir þegar et gegnsta til selsins ok
ætlar at segja Bolla kvámu manna................. Síðan riðu þeir at
selinu; selin voru .ii.: svefnsel ok búr“. þ>eir Haldórr hafa riðið
fram með ánnni Lauga megin; fyrst er talin Oxnagróf, svo Ránar-
vellir, svo Hamarengi. þ>etta er og alveg rétt. Oxnagróf er nú
týnt nafn; enn með vissu má ákveða, hvar hún hefir verið, hér er
ekki um svo mikið svæði að gera. Eg hugði vandlega að þessu;
Oxnagróf hefir hvergi annars staðar getað verið enn grashvolfið
upp undir hlíðinni, sem er fyrir framan grjótbelti það, er gengr
fram úr fjallinu, fyrir framan Laugar. þ>ar erkelda eða dýílægð-
inni. þ>essi laut er sú hin dýpsta, sem þar er, og er það sam-
kvæmt nafninu. Ránarvellir eru þar skamt fyrir framan, sem nú
eru kallaðir Ránargil eða Ránarskriða. þ>etta er sléttr bali eða
breiða, sem gengr niðr úr hlíðinni, og alt niðr að á. þ>ar yfir er
nú hlaupin breið skriða. Hamarengi er og týnt nafn nú, enn með
það er eins ákveðið. þ>að hefir heitið mýri sú eða slétta, sem er