Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1882, Page 72

72
á móti Bollatóttum fyrir framan skriðuna, sem er þar fyrir heim-
an; hér er alt svo hnitmiðað niðr og rétt lýst samkvæmt landslag-
inu, sem þar er nú, að þau örnefni, sem týnd eru, verða ákveðin.
þ>að segir, að þeir riðu „at Oxnagróf“, þ. e. hjá henni, og „yfir
Ránarvöllu“, öðruvis hafa þeir ekki getað farið ; svo riðu þeir „fyrir
ofan Hamarengi“. þetta urðu þeir líka að gera. Hafa þeir þá slegið
sér upp undir hlíðina til að geta falizt þar í skóginum1, þvíað þetta
blasir við frá selinu, sem stendr rétt við ána. Smalamaðrinn hefir
verið uppi í hlíðinni fyrir framan, þar sem þeir Halldór sátu. Hefir
hann átt að hlaupa ofan og á ská heim til selsins; þess vegna gátu
þeir Halldór náð honum. Bollatóttir eru nú orðnar ákaflega forn-
legar, enn þó gat eg nokkurn veginn séð stœrð þeirra ; þær eru
tvær og standa samhliða; syðri tóttin er stœrri, og hefir verið
„svefnselit“. Hún er 60 fet á lengd, enn 25 fet á breidd; „búrit“,
eða nyrðri tóttin er 51 fet á lengd, enn 20 fet á breidd, alt utan-
mál. þ>að má ætla, að þetta sé sömu tóttirnar sem sagan talar
um, þar sem lýsingin stendr alveg heima við útlit þeirra nú, ogað
þær hafi aldrei verið bygðar upp síðar, enda eru þær enn í dag
kendar við Bolla. Ósvífr hafði löngu áðr, meðan hann bjó að
Laugum, keypt þetta land af þórarni í Sæliilgsdalstungll, bls.
122—124: „hann átti lendur góðar, enn minna lausafé. Osvífr vildi
kaupa at honum lendurnar, þvíat hann hafði landeklu, en fjölda
kvikfjár. ý>etta ferr fram, at Ósvífr keypti at þórarni af landi alt
frá Unúpuskörðum ok eptir dalnum tveim megin til Stakkagils;
þat eru góð lönd ok kostig; hann hafði þangat selför jafnan“.
Laugar hafa alt af verið landlítil jörð, enn Tunga hefir átt mikið land.
fetta, sem Ósvífr keypti, er nú einmitt Sælingsdalsland, enn á þó
nú nokkuð lengra niðr að vestanverðu, ofan í Ránargil. þ>að getr
ekki verið, að bœrinn Sælingsdalr hafi lengi verið óbygðr; þess
1) Maðr, sem var nákunnugr, og upp alinn í þessu bygðarlagi, og
var þar smali, hefir sagt mér fyrir löngu, að þar upp í hlíðinni hafi þó
staðið einstaka stórar skógarhríslur á stangli; þetta er sönnun fyrir því,
sem sagan segir um skóginn. þar upp í hlíðinni heitir nú Skógarmanna-
hjalli. Eg skal enn geta þess, að önnur tótt er fyrir heiman Bollatóttir,
eða nær Langholtslœk; þar hefir fundizt mikið af gjalli og viðarkolaösku.
Stœrsta stykkið var nær 5 merkr að þyngd. þetta stykki hefi eg þó ekki
séð, enn eg veit víst, að það er satt. þetta eru eftirleifar af rauðablástri,
og er það enn sönnun fyrir, að skógr hefir verið í Sælingsdal; enda mun
söguritarinn segja það jafnsatt og annað; enn af sögunni er að ráða, að
skógrinn hafi verið orðinn minni, þegar sagan var rituð, »skógr var þykkr
í dalnum í þann tið«; fommenn fóru ekki þyrmilega með skógana og því
hafa þeir svo fljótt eyðilagzt. Víða hér hefir fundizt mikið af bráðnum
járnsteini ásamt með kolaösku. Uppi f Bauðanesi, þar sem smiðja Skalla-
gríms var, í Alviðru í Olfusi, á Saurum þórsnesi. I Ljárskdgum fann
eg mikið af þessu, skal þess síðar getið. A öllum þessum stöðum er nú
skóglaust, nema í Ljárskógum. Sýnishorn af öllu þessu eru hér til á Forn-
gripasafninu.