Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1882, Page 79

79
ef gengit var um brúna svá hristust hringarnir. Hafði f>orsteinn
mikinn starfa fyrir þessari smíð, þvíat hann var járngjörðarmaðr
mikill. Grettir var atgangsmikill at drepa járnit, en nennti mis-
jafnt“. Kirkjan hefir staðið á sléttri fiöt fyrir austan bœinn, þó
nokkuð hærra; tóttin sést glögt og garðrinn í kring; er þó orðið
mjög niðr sigið; tóttin er 31 fet á lengd, enn 21 fet á breidd.
Kirkjugarðrinn hefir litla meðalstœrð. "það er víst, að þetta er
Kirkjutótt, þvíað Guðmundr hefir grafið þar niðr, og fann undir
eins mannabein og hauskúpu. það er vanalegt, að kirkjur vóru
bygðar þar sem höfuðhofin vóru. þ>essi kirkja og sú, sem Snorri
goði lét gera í Sælingsdalstungu, eru þær fyrstu, sem nefndar eru
í Breiðafjarðardölum, enn ekki verðr séð með vissu, hvor fyrri hefir
gerð verið ; það er að ráða af orðum sögunnar, að þorsteinn Kugga-
son hafi látið gera kirkjuna, áðr enn Grettir var í Ljárskógum („hafði
látit gjöra“). Fyrir brúnni sést vottr. Hefir hún legið frá skála-
horninu og út að kirkjugarðshliðinu; þar sjást smáþúfur í röð eftir
flötinni, og sums staðar lægð eða smárák ofan í. f>etta getr varla
annað verið enn eftirleifar af brúnni. Sumir hafa ekki getað skilið, að
þörf hafi verið að leggja brú eftir sléttum velli, og hafa því haldið,
að brúin muni hafa verið annars staðar; enn það getr ekki átt sér
stað; að hafa brú eða stétt út að kirkjunni, var nauðsynlegt; það
mun enn víðast vera siðr; enn það er auðvitað, að slík viðhafnar-
brú hefir mest verið gerð til prýðis; brúin mun mestmegnis hafa
verið gerð úr tré, annaðhvort með lágum stoðum undir, eða þá
hlaðnir stöplar, og trén lögð þar á milli. í Ljárskógum sjást og
miklar leifar af rauðablástri. Skemmuhóllinn sunnan til við bœinn
er fullr af gjalli og viðarkolaösku; eitt gjallstykki var þar alt að
*/2 al. í þvermál, sem Guðmundr hefir fundið; í tröðunum niðr und-
an skemmuhólnum fann hann og stórt járnstykki, sem hafði verið
nær kringlótt að lögun, eins og bráðið gjall, enn þegar hann hugði
betr að, sást, að meitlað hafði verið úr röndinni á því, og sáust
eftir meitilsförin. 5>að, sem af hafði verið meitlað, virtist hafa verið
2—3 þuml. á breidd, enn miklu lengra; þetta járnstykki var því
miðr týnt; víða í túninu hafði hann og fundið gjall og viðarkola-
ösku, og þar að auki á þremr stöðum utan túns, langt frá bœnum,
og fjórða staðinn hefir hann fundíð síðar, langt fram í skógi, eftir því
sem hann skrifaði mér. Alt þetta er ljós vottr þess, að í Ljárskóg-
um hefir mikil járngerð farið fram í gamla daga. Skógar hafa og
verið þar miklir, þviað víða er þar smáskógr enn. í Ljárskógum
hafa og lengi staðið leifar af gömlum skála frammi í bœnum, öðrum
megin við bœjardyrnar; sneri hliðin fram að hlaðinu; það sem eftir
stóð síðast af skálanum, er nú nýrifið.
þ>egar eg kom að Ljárskógum 1864, vóru til af gömlum við-
um í því, er þá stóð, 5 bitar ; þeir vóru úr dökkrauðum, beinhörð-