Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1882, Page 80

8o
um viði, nær 8 þuml. á breidd, og 4 þuml. á þykt; bitarnir vóru
með tveimr strykum í hverja hlið nokkuru innar en í randirnar;
nú eru til leifar af þremr bitum. Jón Bergsson sagði mér þá, að
munnmæli væri, að skálinn hefði verið 15 faðmar á lengd; í honum
hefði verið 12 rúm hvorum megin; en síðar, þegar skálinn tók að
fúna, þá hefði verið höggvin af bitahöfuðin, og þeir notaðir aftr,
og skálinn þá verið mjókkaðr og styttr. þ>essi saga er víst alveg
sönn, þvíað Páll Vídalín segist hafa séð þenna skála með rúmun-
um í. Skýringar Páls lögmanns Vídalíns, bls. 53: „Til eru enn í
dag sængrnar eðr legurúm fornaldarmanna í skálanum á Valþjófs-
stað í Fljótsdalshéraði, í skálanum á Hrafnagili i Eyjafirði, í skál-
anum á Silfrastöðum í Skagafirði, í skálanum á Auðkúlustöðum í
Húnavatnsþingi, í skálanum á Ljárskógum í Dalasýslu“. Hannsegir
og, að allir menn hér á landi segi einum rómi, maðr eftir mann,
að f>órðr hræða hafi smíðað alla þessa skála1 með því formi rúm-
anna, og slíkri lögun smíðanna, sem þá var, þegar hann lifði; hann
segist og sjálfr hafa séð þessa þrjá síðastnefndu skála. J>að er
skaði, að Páll hefir ekki fremr lýst þessum skálum, sem hann hefir
sjálfr séð; hefði það verið mikils virði, að hafa af þeim nákvæma
lýsing eftir svo merkan mann, sem Páll Vídalín var. Hann minn-
ist og víðar á ýmsa gamla hluti og merka, og sýnir það, að þá
hefir verið hér um auðugra garð að gresja, enn nú er orðið. í
Ljárskógum er og súla ein gömul eða stólbrúða. Er hún nú höfð
þar fyrir stoð í fiárhúsi. Hún er nær 3 ál. á lengd, ferstrend, um
7 þuml. á hvern veg, ekki útskorin með rósum, enn skorið inn
í hana á tveim stöðum alt í kring ; þar fyrir ofan myndast sem
uppmjór hnúðr, enn mun þó vera sagað af endanum. Niðr frá
þessu er langt gróp. Stoð2 þessi er sögð að vera úr skálanum, og
er það sjálfsagt; hún er úr sams konar viði sem bitarnir.
Miðmkudaginn, 15. júní, fyrra part dags, lauk eg við hoftótt-
ina. Síðan gerði eg dagbók mína; fór svo af stað frá Ljárskóg-
um síðara hluta dags. Eg fór þaðan yfir hálsinn til Laxárdals, og
kom ofan að doddastöðum. J>ar fékk eg mér 2 menn og graftól,
þvíað eg vildi leita að haug J>órðar godda, Laxdœla s. bls. 94:
„J>at sumar tók þórðr goddi sótt þá er hann leiddi til bana.
Olafr lét verpa haug eftir hann í nesi því, er gengr fram í Laxá,
1) það kann vel að vera, að skálar þessir hafi verið eftir einhvern
mann, sem hét þórðr hræða, enn ekki hafa þeir verið eftir þann þórð
hræðu, sem talinn er að vera uppi eftir miðja 10. öld, og sem er látinn vera
sonarsonr Hörðakára.
2) Eg fékk lofun fyrir stoðinni og parti af einum bitanum til forngripa-
safnsins. þegar eg var um tvítugt, kom eg að Miklabœ í Óslandshlíð í
Skagafirði; þar sá eg syllur í baðstofunni, sem eignaðar vóru þórði hræðu;
þær vóru ákaflega breiðar, enn sléttar og úr þessum harða, dökkrauða viði.
Syllurnar lágu á rönd, og vóru greyptar innan á stafina, minnir mig.