Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1883, Page 62

Ó2
ms. bl. 124, enn engu komu þeir áleiðis um sættina, því Börkr var
svo óðr. f>etta hvorttveggja sýnir, að Bjartmárssynir liðsintu þeim
Gísla í öllu, sem þeir máttu, og vel má vera, að þeir hafi haft
einhver yfirráð yfir Geirþjófsfirði, úr því þar var auðn.
Út frá Laugabóli er Laugabólshlíð ; milli hennar og Hok-
insdals að utan gengr fram Skarðanúpr ; það yzta af þessum fjalla-
tanga, sem gengr fram á milli Arnarfjarðar og Suðrfjarðanna,
heitir Langanes; þetta alt er yzti hlutinn þeim meginn af landi
því, er Án rauðfeldr keypti, sem enn mun ger sagt.
Sá fyrsti maðr, er nam land í Arnarfirði, var Orn, er fjörðr-
inn er við kendr, Landn. s. bl. 139: „Örn hét maðr ágætr ; hann
var frændi Geirmundar heljarskinns ; hann fór af Rogalandi fyrir
ofríki Haraldar konungs; hann nam land í Arnarfirði svá vítt sem
hann vildi; hann sat um vetrinn á Tjaldanesi, pví at þar gekk
eigi sól af um skammdegiu. þetta um sólarganginn sýnist nú lítils-
vert, enn það er þó þýðingarmikið fyrir söguna, og verð eg því
að tala um það nákvæmar. Fyrir utan Hrafnseyri er Auðkúla
nærsti bœr, þá er Tjaldanes nærst þar fyrir utan; þar ganga fram
eyrar, sem nú eru kallaðar Tjaldaneseyrar; bœrinn stendr hærra,
þar inn og upp frá; þegar gengið er upp á hól, sem er út og
upp frá bœnum Tjaldanesi, þá er það sá einasti staðr í öllum
Arnarfirði, sem sólina sér þegar skemstr er dagr um sólstöðurnar
þ. e. sól gengr þar ekki aý'; þetta er nefnilega meðan sólin gengr
fyrir botninn á Fossfirði ; þar er skarð og fjöllin lág til að sjá, og
er á þessum stað sjóndeildarhringrinn lengst frá f suðr úr öllum
Arnarfirði. þ>etta hallar þó lítið eitt til vestrs, eins og Fossfjörðr
liggr ; þannig ber þetta við frá Tjaldanesi, eða af þessum hól, að
botninn á Fossfirði sést fyrir framan Langanes eða upp yfir blá-
tangann á nesinu. Eg vil nú hér um segja : f>ó nú að sá, sem
ritaði þetta í Landn., hefði vitað, að þessu var þannig farið, þá
mundi engum manni hafa komið til hugar, að setja þetta um sól-
ina inn í söguna, hefði þetta atriði um sólarganginn ekki beinlínis
fylgt sögninni frá upphafi; þetta er því meðal annars ljóst dœmi
þess, hvað sagnir hjá oss geta verið áreiðanlegar, og það í smá-
atriðum, jafnvel þó þær sé frá fyrstu landnámstíð, þegar þær
hafa verið skynsamlega upp teknar, og hafa ekki aflagazt í mörg-
um misjöfnum afskriftum.
Eg hefi áðr nokkuð minst á Án rauðfeld, enn eg verð þó að
taka betr fram það, sem um hann segir, bæði viðvíkjandi örnefn-
1) Eg hefi að vísu ekki séð þetta sjálfr, enn nákvæmum spurnum hefi
eg haldið um það; réttorðir menn, sem eru fœddir og upp alnir í Amarfirði,
hafa sagt mér það ; verð eg því að álíta þetta satt, enda sá eg á afstöðunni,
hvernig þessu er farið, og að þetta mundi eðlilegt.