Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1911, Page 5

7
talað um kirkju, búandakirkju-garð, á Þingvelli, sem drepið skal nán-
ar á síðar. Samkvæmt ákvæðunuin um dóma-útfærslu í 24. k. þing-
skþ. (Kb. I, 45. bls.) átti lögsögumaður ætið að láta hringja til dóma-
útfærslu (sjá um hana síðar).
Væri enginn lögsögumaður til, sá andaður eða hindraður frá að
koma i tæka tið, er verið hafði lögsögumaður sumarið næsta á und-
an, »þa scal or þeim fiorðungi taca maN til at segia þing scop upp
et næsta sumar er hann hafði síðarst heimili í®1). Virðist vera ætl-
ast til með þessu ákvæði, að samfjórðungsmenn lögsögumannsins,
sjálfsagt goðarnir einkum úr þeim fjórðungi, kæmu sér í kyrþey saman
um hver segja skyldi upp þingsköpin, en það var hið fyrsta, er gera
bar þennan dag, — nema alþingishelgunin hafi farið fram þann
morgun á undan, sbr. það sem áður er sagt. Lögsögumaðurinn var
jafnan valinn til 3 ára, en er hann hafði haft 3 sumur lögsögu »oc
scal hann þa segia upp þingscop et iiii“ sumar fösto dag ín fyRa i
þingi. þa er hann oc lavs fra logsogo ef hann vill«a). — Það var,
eftir lögsögumannatali að dæma, venjan að endurkjósa lögsögumann-
inn, ef hann skoraðist ekki undan því. Það virðist af orðalaginu í
upphafi lögsmþ. að lögréttan hafi ekki átt að koma saman þennan
morgun tii að velja lögsögumann, — þótt hans hefði af einhverjum
ástæðum mist við, — áður menn gengu til lögbergs, þótt kjósa þyrfti
lögsögumann þann dag. Það er glögt að menn fóru fyrst til lögbergs
og þingsköpin voru fyrst sögð eða lesin upp, líklega öll svo sem vér
höfum þau enn í þingskþ. í Grágás8), eða þó að líkindum heldur
fyllri; mun sú athöfn ekkí hafa orðið á skemri tíma en 3 stundum,
verið lokið um miðjan dag (kl. 12), ef byrjað var um dagmál. »Menn
scolo þa taca sér lögsogo man oc sysla þat fosto dag huerr vera
scal aðr sacir sé lystar«* 3 4 *). Vér skulum ekki i'ara út í það hér hversu
kosning lögsögumanns skyldi fram fara; rná nægja að vísa til lögsmþ.
í Grágás4). »Or þeirre lögretto er lögsogumaðr er tekiN. acolo menn
ganga til lögbergs. oc scal hann ganga til lögbergs. oc setiaz i rum
sitt oc scipa logberg þeim monnom sem hann vill. enn menn scolo
þa mæla malom sinom«6 *). Þann dag og hina næstu hafa menn verið
‘) Lögsmþ., Kb. I, 208. bls.
3) Ibid. 210. bls,, sbr. og Krist. lagaþ., 19. k., Kb. I, 37. bls.
•) Kb. I, 38.-143. bls.
‘) Lögsmþ., Kb. I, 208. bls.
•) Ibid. 209. bls. Orðin „or þeirre lögretto“ bafa ekki allir skilið á einn veg,
en vér fáum ekki skilið þau á annan hátt en Maurer (í Germania XXIV. 101—102.
bls.), svo sem af þeim lögréttufundi. Vilhj. Finsen (í De isl. Love, 48. bls. og í
Init. 9. bls.) og Kr. KSJund (I. B, I. 117.—118, bls.) skilja þau sem úr þeirri deild