Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1911, Page 28

30
dóm í 48. kap. þingskþ.1) skyldi sá maóur, er annan hafði fengið
dæmdan sekan (fjörbaugsmann eða skógarmann), beiða »eftir dóma«
að Lögbergi goða þann, er sá seki er í þingi með, nefna féránsdóm
eftir hinn seka; einnig skal hann (sá er dóms beiðir) á undan spyrja
að Lögbergi að heimilisfangi hins seka og að þingfesti nans,
ef hann veit eigi áður. Ef hann beiðir goðann í öðrum stað en
að Lögbergi, þá skal hann segja til að Lögbergi2).
I hinni áðui nefndu frásögn í Bms., 6. kap. er skýrt frá því að
morguninn eftir að dómar höfðu verið úti til sókna stendur sækj-
andi í einni sökinni, sem dómur hafði verið sagður upp í um nótt-
ina, upp að Lögbergi og talar hátt: »Hér varð maður sekr í nótt, er
Ospakr heiter, í Norlendinga dóme, um víg Vala. En þat er at
segia til sektarmarka hans, at hann er mikell vexte ok karlmann-
legr; hann hefer brúnt hár ok stór bein i andlite, suartar brýnn,
miklar hendr, digra legge, og allr hans vöxtr er afburðar mikell, ok
er madr en glæpamannlegste«3). Sagan lætur sækjandann (Odd Ofeigs-
son) lýsa hér dóminum, ekki segja hann upp orðrétt, og segja til
sektarmarka hins seka, en sækjandinn (Oddur) hafði einmitt unnið
málið. Samkvæmt frásögninni á undan stóð hér raunar nokkuð sér-
staklega á, verjandinn hafði nefnilega ekki verið við er dómur þessi
var dæmdur og upp sagður, og flestir eða allir gengnir frá dóminum
og engin frétt farið af þessu um nóttina. Hér er um skóggangssök
að ræða, og þegar maður var dæmdur sekur skógamaður, virðist
mikil þörf hafa vcrið á að segja frá þvi í heyranda hljóði að Lög-
bergi og »segja til sektarmarka hans«, segja einkenni á hinum seka,
segja til nafns hans, sakar og sektar, og lýsa útliti hans.
Þennan dag mátti, samkvæmt því sem áður var sagt, lýsa sök
að Lögbergi í fimtardóm á hendur dómendum er gengið höfðu til
véfangs; en ekki voru slíkar sakir þær einu er lýsa mátti á þriðju-
daginn í fimtardóm: »scal lysa idag oc amorgen. enda er rett aNan
dag vico oc ín þriðia ef þeir ero rumhelgir« (þingskþ. 44. kap.4);
eru hér og upp taldar allar sakir er koma skyldu í fimtardóm og
eru þær flestar einmitt sakir er gerast við fjórðungsdómana, ljúg-
') Kb. I., 84. bls.
*) Lik ákvæði viðv. féránsdómi og hversu hans skal beiða eru endurtekin i
þingskþ. 69. k , Kb. I. 120, á eftir ýmsum ákvæðum viðv. vorþinguuum, og enn einu
sinni i þingskþ. 62. k., Kb. I. 112, á eftir ákvæðunum viðv. leiðarþingum; þar stend-
ur að „queðia Bcal ferans doms at þinglavsnom Goða þaN er sa er i þingi með er
secr er orðinn11, en þó mun hafa átt aður, skilst oss, að beiða goða nefna menn i
féránsdóminn eins og tekið er fram i 48. og 69. k. þingskþ.
s) Zwei Isl. Gresch.
‘) Kb. I., 78. bls.