Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1914, Blaðsíða 33

!
33
hluti af mjög lítilli manns mynd og er höfuðið eitt upphleypt; það
virðist hafa verið með gloríu, lítilli málmkringlu, sem nú er af.
Myndin heldur höndunum út og upp og lítur út fyrir að hún hafi
haldið á einhverju íláti (bikar) undir blóðdropana úr fótasárum
Krists. Mynd þessi er óeðlilega smá í samanburði við sjálfa Krists-
myndina. Annars er alt þetta smíði og smelt sérlega fallegt og
vandað verk.
Menn geta fengið næsta glögga hugmynd um hversu sá kross
hefir verið, sem þessi plata og róða eru af, ef menn bera þær saman
við kross þann sem er sýndur á 520. mynd í bók J. J. A. Worsaae,
Nordiske Oldsager, Khavn 1859, bls. 135, eða þann sem myndaður
er á bls. 676—77 í áðurnefndu verki Hans Hildebrands, Sveriges
medeltid III. 5. Einkum mun hinn fyrnefndi, eftir miðplötunni og
róðunni á honum að dæma, hafa verið mjög líkur þeim sem þessi
miðplata (og róða) er af, nema hvað hann er mikið stærri. Með liku
fyrirkomulagi og er á honum, hefir Breiðabólsstaðar-krossinn verið
um 48 cm. að hæð og þverálman um 25,5 cm. að lengd, og smeltar
plötur með áfestum guðspjallamannamyndum á öllum endum.
Þetta smelt og smiði mun alment álitið frakkneskt og helzt kent
. við borgina Limoges, þar sem ýmiskonar smelt var mjög stundað á
miðöldunum, og fram á 18. öld. Sennilega er þessi gripur frá síð-
ari hluta 12. aldar.
Þar næst skal getið krossanna, sem yztir eru sinn hvoru megin
á myndablaðinu, og róðunnar, sem er rétt hjá þeim stærri. Stærri
krossinn (nr. 788 í safninu) er frá Draflastöðum í Fnjóskadal, senni-
lega einn af þeim 5 krossum, sem sagt er í máldaga Péturs byskups
Nikulássonar frá 1394 að kirkjan þar hafi þá átt,1) eða jafnvel getur
hann verið annar þeirra tveggja, sem segir í máldaga Auðunnar
byskups Þorbergssonar árið 1318, að hún hafi átt þá.2) Sigurður Guð-
mundsson hefir lýst krossi þessum í Skýrslu um Forngripasafnið II,
bls. 151—55 og má nægja að vísa til þeirrar lýsingar jafnframt
meðf. mynd hér og fáeinum athugasemdum. Krossinn er ekki heill,
brotið að minsta kosti um 13 cm. neðan af honum. Fyrir neðan
stóra »steininn«, er verið hefir skamt fyrir neðan róðuna, hefir verið
guðspjallamannsmyndin, sem fest hefir verið á síðari tímum á hægra
krossarm (þ. e. út frá hægri hendi róðunnar). Nú er hæðin um 45
cm., en hefir verið um 60 cm. á krossinum heilum. Lengd þver-
álmanna er 34,2 cm. Br. álmanna, milli útskota er 4,9 cm.; þykt
trésins er 1,4 cm. — í götunum á gyltu gröfnu eirþynnunni hafa
‘) D. I. III, bls. 571.
s) D. I. II., bls. 441.
i
o