Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1914, Blaðsíða 23

23
safni: 60, 964, 976, 980, 1082 og 1110; ennfremur eru þar tvær um
vinduteininn: 93 og 952, tvær um skeiðina: 644 og 1088, ein um
riflnn: 851.
4. Fullkomnari en allar þessar forsagnir er þó eftirfarandi lýs-
ing, sem að líkindum hefir verið útveguð safninu að undirlagi Jóns
Arnasonar. Ovíst hvaða ár hún er skrifuð, en líklega hefir það ver-
ið um 1870.
»Lýsing á að festa upp í íslenzka vefstólnum.
Fyrst er kvarðinn settur í lokuþollsgatið hægra megin; svo er
bundin varptáin, sem er höfð margföld og rennilega samsnúin
úr toga úr ullarkömbum; er miðjan á henni bundin um kvarðann,
og hleinina þar sem hann er settur í hana. Annar endinn af henni
er rakinn í hönk, en hinum endanum ofið yfir um kvarðann. Nú er
vefurinn rakinn af tveim hnyklum í senn, og upptaksendinn bundinn
yfir um báðar varptáarnar og kvarðann; síðan er rakinn vefurinn
eins langur og til er ætlað á vefstólnum, (sem sjá má á götunum
á hleinunum). Svo kemur maður með þessa 2 þræði aftur að kvarð-
anum, og þeim brugðið yfir kvarðann, og þeim endanum á varp-
tánni, sem rakinn er í hönk, ofið yfir um þræðina um leið og þeim er
brugðið yfir kvarðann. Síðan gengur þetta verk á sama hátt þar til
hálfbúin er breiddin, þá er slangan tekin fram af hælunum í efri
endann og band sett í lykkjuna og skilið. Síðan er slangan klofin
aftur úr öllu og svo fitjaður hvor helmingurinn (eins og siður er enn
með slöngur) að kvarðanum. Svo er aftur byrjað á sömu leið og
haldið áfram að rekja með sama móti og fyr er sagt, hinn helming-
inn af slöngunni, sem fitjaður er á sama hátt og áður. Svo er tek-
ið um báða endana á varptánni, sem ofnir eru um kvarðann og
þræðina, og leyst svo miðjan á varptánni, sem fyrst var bundin um
hleinina og kvarðann, og bundinn lykkjuhnútur á, og annar lykkju-
hnútur er bundinn á endann á varptánni. Svo er hæll settur í
hvora hlein í næsta gat við hleinakrókinn. Þar á er varptánni
smeygt og síðan er jafnaður vefurinn á varptánni, eftir því sem
varpið á að vera í vaðmálinu; svo er varptáin bundin upp við
rifinn með því millibili sem vefurinn er breiður.
Nú er margfaldur þráður, sem heitir rifþráður, bundinn um rif-
inn til vinstri handar, þar sem varptáin er bundin á endanum. Á
þræðinum er lykkja, í hana dregið band, sem þrætt er á nál, að því
búnu er þessi þráður dreginn gegnum götin á rifnum og svo endan-
um bundið um rifinn hægra megin. Siðan eru látnir lokuþollar
í hleinarinnar neðstu göt, og skilfjölin í þá. Það sem að manni
snýr af slöngunni er látið fyrir framan skilfjölina og slöngunni