Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1978, Page 127

SAGA HESTALÆKNINGA Á ÍSLANDI
129
viljað skilja á þessum stað sem beisli prýtt málmhnöppum eða bjöllum en
rétt hefði verið að geta þess, að í aðalhandriti sögunnar stendur ekki hrynjandi,
heldur hrímandi á báðum stöðum. Það er að vísu ennþá óskiljanlegra orð en
hrynjandi, sem því hefur verið breytt í. En hugsanlegt er þó að hér sé um
eitthvert glatað orð að ræða.
Þá vildi ég víkja að nokkrum annarskonar misfellum, sem ég hef rekið mig
á. Á hls. 8 í formálanum er vísað í handritið lR 632 8vo, sem sagt er vera
áðurnefndur samtíningur frá sr. Vigfúsi Björnssyni á Skinnastað. En þarna
hefur líklega orðið ritvilla, því að þetta handrit á ekkert skylt við hestalækn-
ingar. Rétta handritið er ÍB 643 8vo, sem reyndar er vitnað til síðar í bókinni
á bls. 52.
En þar verður fyrir önnur handvömm. 1 fyrsta lagi er vitnað í bls. 120—121,
en ætti að vera blöö 120—121. I öðru lagi er tilvitnunin ekki alveg rétt, því að í
bókinni sendur: „Nær hestur frísar, þá hefur hann hrossasótt." En í handrit-
inu stendur hinsvegar: „Nær hestur frísar ei, þá hefur hann hrossasótt." Og
þetta litla orð ei skiptir óneitanlega dálitlu máli. Fleira er reyndar ónákvæmt
í þessari tilvitnun, en það skiptir minna máli.
Á bls. 7 er vitnað í handrit þjóðháttadeildar nr. 2267, svohljóðandi: „Áður
en æð var opnuð, var hárið nauðklippt og staðurinn vanalega þveginn.“ En í
handritinu stendur hinsvegar vandlega þveginn, en eklii vanalega.
Á bls. 125 er svo Suðursveit sögð vera í Vesturskaftafellssýslu, og hefði
meistara Þórbergi líklega ekki litist á það.
Á bls. 168 er vitnað í Sturiunguútgáfuna frá 1946 um eldgos fyrir Reykja-
nesi og nautadauðann hjá Snorra Sturlusyni árið 1226. Þar er vísað í fyrra
bindi bls. 314, en ætti að vera bls. 311 og 314.
Á bls. 134 neðst í 1. aths. er vísað í 23. kap. Laxdælu, IF V, bls. 63-64, þar sem
ætti að vera getið um reiðtygi. En ég gat, hvernig sem ég leitaði, ekkert fundið
um reiðtygi í þessum kafla sögunnar, sem fjallar um bónorð Ólafs pá til Þor-
gerðar Egilsdóttur. Svo að hér hefur einhver brenglun átt sér stað, e.t.v. í
prófarkalestri.
En nú skal þessum sparðatíningi hætt og snúið að öðru.
Á bls. 2 er rætt um vissa daga, sem taldir voru óheppilegir til hverskonar
framkvæmda, þ. á m. lækninga, og heimildin er sögð vera Calendarium per-
petuum Þórðar biskups Þorlákssonar frá 1692. Það er út af fyrir sig rétt, en
miklu eldri heimild um svonefnda „illa daga“ eða dismala daga, þ.e. dies mali,
er að finna í íslensku fornbréfasafni 3. bindi, og þessi skrá um illa daga er
a.m.k. ekki yngri en frá 1363. En því er ég að geta þessa, að sú skoðun kemur
víða fram í ritgerðinni, að heimur hafi farið mjög versnandi eftir siðaskipti og
hjátrú magnast.
Á bls. 16 er minnst á skrif eftir Nikulás Magnússon úr Skagafirði. 1 þessu
handriti, Lbs. 1483 8vo kennir margra grasa og Nikulás þessi skrifar nafn sitt
Undir tvö fróðleikskorn. En á þeim er allt önnur rithönd en á klausunni, sem
Houser eignar honum og hún er ekki undirrituð. Hér er handritaskrá Landsbóka-
safnsins að vísu villandi. Þar segii' um þetta handrit, að á því sé ein hönd. En þær
eru svo sannarlega margar og ólíkai'. Hitt er svo annað mál, að Nikulás þessi virð-
ist hafa skrifað margskonar rithönd og má t.d. sjá margar tegundir þeirra í dag-
bókum hans. Engin þeirra líkist þó að mínum dómi hendinni á umræddri
klausu en þar fyrir er ekki útilokað, að hann hafi þrátt fyrir allt skrifað hana.
9