Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1999, Page 21

25
ÚTSKURÐUR OG LÍKNESKJUSMÍÐ ÚRTRÉ
18. mynd. Fjalarbúturfrá Hofi á Kjalarnesi. Úrfitru,
126 cm á hceð. A við bútinn á mynd 17. I fullri
iengd geta bútarnir upprunalega hafa verið hvor sinum
megin við dyr. Dýrið er trúlega hjörtur. Hornin cru
meira sannfœrandi en á hirtinum á Munkaþverátfjöl-
inni (mynd 15). En ekki er myndin þó gerð af veru-
legu raunsœi. Þykku kleppirnir neðst á fótunum gætu
bent til að fyrirmynd hafi verið misskilin. (DNM (2.
afd.) án númers. Ljósm. Nationalmuseet, Kaup-
mannahöfn.)
önsku blöðin sem lýst var hér að framan
eru blöðin á vafningunum í „íslenska
stílnum" lítil og fíngerð. Slíkt jurtaskreyti
var velþekkt víða um Evrópu. Það er sér-
stakt afbrigði af rómönsku skreyti sem var
útbreitt í handritum bæði í Englandi og á
meginlandinu á 12. öld og síðar og það er
talið einkenna stílskeiðið á milli rómanska
og gotneska stílsins.43 Þetta teinunga-
skreyti varð sérlega lífseigt í íslenskri list
(Dæmi 50. og 60. mynd).
Kristján Eldjárn giskaði á að útskurður-
inn væri frá miðri 15. öld, en taldi einnig að
hann gæti verið bæði eldri og yngri.
Nýjustu rannsóknir benda til að þau
skreytiminni í Islensku teiknibókinni sem
skyldust eru skrautinu á fjölinni frá Skjald-
fönn séu eftir teiknara sem var að störfum
um 1450-1475.44 En hann gæti auðvitað
hafa notast við eldri fyrirmyndir.
Fjalir frá Hoft á Kjalarnesi
Viðarbútarnir tveir frá Hofi á Kjalarnesi í Kjósarsýslu eru lítið útskornir.
A báðum er upphleyptur skurður, ferfætt dýr og fimmblaða pálmetta.
Greinilegt er að tekið hefur verið af fjölunum bæði að ofan og neðan
(17.-18. mynd). Samanburður við lýsingar í íslenskum handritum bendir
til að útskurðurinn frá Hofi geti verið frá því urn eða skömmu eftir
1400.45