Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1999, Page 22

26
ÁRBÓK FORNLEIFAFÉLAGSINS
19. mynd. Hluti af kistuframhlið úr dómkirkjunni í Skálliolti. Úr eik. Núverandi hœð um
58 cm. Sennilega gerð í Þýskalandi um 1400. Útskurðurinn er lágt upphleyptur og þar má
sjá tvenns konar myndefni sem mikið var notað i gotneskri listiðn í Evrópu: smáatriði i'tr
húsagerðarlist og kynjadýr. Fyrir utan kynjadýrin einkcnnilegu á hornborðinu lóðrétta eru
nokkur verulega Jjörleg kykvendi, hálslöng og með langar rófur, fyrir ofan byggingarhlutana á
láréttu borðunum. (Þjms. 2437. Ljósm. Ivar Brynjólfsson.)
Kistuframhlið úr dómkirkjunni í Skálholti
A útskorinni framhlið úr kistu, sem verið hefur í dómkirkjunni í Skál-
holti má sjá gotnesk dýr, sem eru mun dæmigerðari fyrir það tímabil en
áðurnefnd dýr. Kista þessi er erlent verk (19. mynd).46 Þessi útskurður
gæti verið frá 14. öld eða frá því um 1400, og ber svip af evrópskum tré-
skurði frá þeim tíma.Verkið stingur í stúf við íslensk verk sem varðveist
hafa, en hafa ber í huga að íslenskir tréskerar gætu hafa notað skreyti á
innfluttum verkum sem fýrirmyndir. (bls. 61-62 með 48. mynd).
Brot úr stól
Hér skal lítillega minnst á brot af stól- eða bekkbaki úr Skagafirði (20.
mynd), sem einnig gæti verið frá því um 1400. Sum atriði á því sýna
einnig skyldleika við stólana tvo frá Grund í Eyjafirði, og því verður
nánar fjallað um það síðar.
Stólarfrá Grund í Eyjafirði
Grundarstólarnir (21. og 22. mynd) skipa mikilvægan sess í sögu íslenskrar
skurðlistar, enda hafa fræðimenn sýnt þeim mikinn áhuga allt frá því að
þeir komust í eigu danska þjóðminjasafnsins 1843. Annar stóllinn var gef-
inn aftur Þjóðminjasafni Islands árið 1930.47 Stólarnir eru betur varðveitt-
ir en annar íslenskur útskurður frá miðöldum. Að öllum líkindum eru
þeir einnig yngstir og allgóð vissa um aldur þeirra. Þá eru þeir einstæðir