Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1999, Side 107

GUÐMUNDUR J. GUÐMUNDSSON
GULLNÁMAN í ÞORMÓÐSDAL
Árið 1997 birtust í dagblöðunum fréttir þess efnis að íslenskir jarðfræð-
ingar á vegum þýsks fyrirtækis væru að rannsaka gull sem er að fmna í
berglögum í Þormóðsdal í Mosfellssveit skammt fyrir innan Hafravatn.
Þetta er þó ekki í fyrsta skipti sem leitað er að gulli á þessum slóðum og
hafa spunnist um þær margar sagnir, misáreiðanlegar. Meðal annars er
Þormóðsdalsnáman notuð sem sögusvið í upphafsköflum bókarinnar
Heimskra manna ráð eftir Einar Kárason þó ekki sé hún staðsett nákvæm-
lega.
Fyrstu athugun á því hvort þarna væri að fmna gull gerði Einar H.
Guðmundsson bóndi í Miðdal er hann sendi Benedikt Gröndal kvarz-
mola og bað hann að rannsaka gullinnihald hans. Niðurstaða Gröndals
var sú að lítið gull væri í molanum.1 Steingrímur J. Þorsteinsson segir svo
frá því í bók sinni um Einar Benediktsson að Einar bóndi í Miðdal hafi
sent Steingrími Tómassyni frænda sínum sýnishorn afjarðvegi úr landi
sínu en Steingrímur var búsettur í Ástralíu og fékkst við gullleit fyrr á ár-
um. Steingrími Tómassyni þóttu sýnishornin álitleg og kom hann heim
árið 1908 til frekari rannsókna að tilhlutan Einars Benediktssonar. Nið-
urstaða Steingríms var gull væri að ftnna beggja vegna Seljadalsár bæði í
landi Miðdals og Þormóðsdals.2
I ævisögu sinni segir Tryggvi Einarsson frá Miðdal að Steingrímur
Tómasson hafi ekki komið sérstaklega til landsins til að rannsaka gullið
heldur var hann þegar hér var komið sögu orðinn aldraður og illa farinn
af fyrra líferni. Þeim Miðdalsbræðrum þótti mikið til gamla mannsins
koma og sýndu honum steina úr ánni sem þeir kölluðu draugasteina því
að á þá glampaði þegar þeim var núið saman í myrkri. Steingrímur bað
strákana að sýna sér hvar þeir hefðu fundið steinana. Eftir að hafa rann-
sakað þá komst hann að þeirri niðurstöðu að þetta væri gullkvarz. Stein-
grímur dvaldist hér á landi á annað ár en hélt síðan aftur til Ástralíu og
hafði með sér sýnishornin úr Miðdal. Ári síðar sendi hann svo Einari
Guðmundssyni niðurstöður úr nákvæmari rannsóknum sem sýndu að
svo mikið væri þarna af gulli að það gæti borgað sig að vinna það.3