Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1999, Page 125

CAROLINE PATERSON
ENN UM ÞRÍBLÖÐUNGA
„Nœlurnar”frá Hafurbjarnarstöðum og
Hóli í Ijósi nýrrafunda á Bretlandseyjum
Tvær nýlega fundnar þríblaðabeitir styðja þá tilgátu Kristjáns Eldjárns að
uppruna nokkurra óvenjulegra þríblaða gripa sé að leita á Bretlandseyj-
um.Tveir slíkir gripir hafa fundist á Islandi.1
Þegar fyrst var fjallað um íslensku gripina á prenti, var talið að þeir
væru einsdæmi, og það var djarflega ályktað hjá Kristjáni Eldjárn að þeir
væru ættaðir frá Bretlandseyjum, þrátt fyrir að lögun þeirra og skrautverk
bæri mikinn svip af list Norðurlanda. Ekki var þá þekktur nerna einn
sanrskonar gripur og var hans getið á prenti sama ár og ritgerð Kristjáns
Eldjárn um kunil og haugfé í heiðnum sið á Islandi kom út. Sá gripur
fannst við uppgröft í Jarlshof á Hjaltlandi.2
Kristján Eldjárn birti nokkru síðar grein um gripina alla þrjá, og gat
þess til að þeir kynnu að hafa verið steyptir í sama móti, eða a.m.k. runn-
ir frá sama frummóti.3 Hann leiddi rök að því að stílfræðilega mætti telja
þá af keltnesk-norrænum uppruna. Árið 1996 fúndust enn tveir sams-
konar þríblöðungar við leit með málmleitartækjum á tveimur stöðum í
Englandi (1. mynd), og styður það tilgátu Kristjáns Eldjárns að uppruna
þessara gripa sé að leita á Bretlandseyjum. Þetta tækifæri var notað til að
rannsaka gripina þrjá frá Bretlandseyjum ítarlega, og einnig var málnrur-
inn í þeim greindur.
íslensku þríblöðungarnirfrá Hafurbjarnarstöðum og Hóli
Islensku þríblaða„nælurnar“ tvær sem svo eru kallaðar eru frá Hafur-
bjarnarstöðum og Hóli í Hjaltastaðaþinghá (2. rnynd). Greinarhöfundur
hefur ekki skoðað þær sjálfur, en hér verður þeim lýst í stuttu máli, og
byggt á því sem um þær segir í bók Kristjáns. Þríblöðungurinn frá Haf-
urbjarnarstöðum er flatur, tveir armanna ámóta langir, en hinn þriðji