Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1999, Qupperneq 187

MICHÉLE HAYEUR-SMITH
SILFURSMIÐURINN Á SÍLASTÖÐUM
Árið 1947 fannst víkingaaldarkuml á Sílastöðum í Kræklingahlíð í Eyja-
firði. Þar fundust bein er reyndust úr miðaldra karlmanni. Þetta kuml og
þrjú önnur mynduðu lítinn kumlateig. Grafirnar fundust af tilviljun þeg-
ar verið var að brjóta land til ræktunar .
Ekki hefur verið fjallað sérstaklega um þetta kuml síðan Kristján Eld-
járn gerði það 1956, og við fyrstu sýn virðist það ekki frábrugðið öðrum
íslenskum kumlum úr heiðni. Greinarhöfundur skoðaði haugféð í nrars-
mánuði 1999 í Þjóðminjasafni Islands, og kom þá til hugar að nokkrir
þeirra gripa sem lagðir voru í kumlið með manninum kynnu að segja
nokkuð uni starfa hans. Hingað til hafa athuganir á íslenskum kumlum
einkum beinst að því að kanna aldur og kyn þeirra er heygðir voru og
gerð og uppruna haugfjár, en síður reynt að ráða í annað, félagslega stöðu
eða hlutverk. Nokkur atriði benda til að maðurinn frá Sílastöðum hafi ef
til vill verið silfursmiður.
Líklegt er að silfursmíðar hafi á landnámsöld Islands verið unnar í hjá-
verkum, og hér hafa aldrei fundist nein rnerki um skartgripasntiðar í
stórum stíl. Frá verslunarmiðstöðvum vikingaaldar á Norðurlöndum
þekkjast aftur á móti fjölmörg dæmi um skartgripasmíði og fjöldafram-
leiðslu á vissum gerðum skartgripa. Þar finnast merki um bronssteypu,
mót sem fleygt hefur verið, og ýmislegt rusl frá verkstæðum, en ekkert
slíkt er þekkt úr íslenskum fornleifum. Sílastaðamaður er því líklegur að
vera af nokkuð öðru sauðahúsi, smiður eða hagur maður, sem fékkst við
smíðar í smáum stíl, og gæti hafa lært iðn sína á Norðurlöndum. Á Is-
landi kynni slíkur ntaður að hafa fengist við annars konar málmsmíði, ef
til vill gert við skartgripi eða smíðað einfalda gripi.