Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1999, Síða 192

196
ÁRBÓK FORNLEIFAFÉLAGSINS
Duczko á ensku „beaded wire“ og mætti kalla perluvír á íslensku). í
hinni aðferðinni er notaður snúinn vír og hafðir sléttir þræðir hvor
sínum megin.15 Hér er það perluvírinn svonefndi sem kemur við
sögu.
Þegar vírbúturinn 13722 var skoðaður vandlega gegnum stækkun-
argler mátti sjá að þetta var í raun bútur úr perluvír af þeirri gerð sem
notaður er í víravirki. Duczko hefur hefur lýst tveimur aðferðum til
að búa til perluvír eins og þennan. Við aðra er notað sérstakt áhald
með tvö tréhandföng sitt hvorum megin. A milli þeirra er finn járn-
þráður og skora upp í þráðinn að neðan. Þetta áhald er notað með
einskonar steðja úr tré sem vírinn er lagður ofan á og áhaldið þar
ofan á og velt fram og aftur. Hin aðferðin er að leggja vírinn í tvöfalt
mót og pressa hann í því.16 Ekki verður sagt með vissu hvor aðferðin
hefur verið notuð við vírbútinn sem fannst í Sílastaðakumlinu. Til
þess þyrfti nákvæmari athugun á vírnum með rafeindasmásjá. Það
skiptir þó ekki meginmáli hvor aðferðin hefur verið notuð. Það sem
mikilvægt er að Sílastaðamaður bar á sér þennan vírbút af gerð sem
notuð er við smíðar á skrautgripum. Ef rétt er að sá er í kumlinu
hvíldi hafi verið silfursmiður var skiljanlegt að hann skyldi bera á sér
afklippur af perluvír.
Silfurmynt
13721 eru tvö brot úr kúfískri mynt. A þeim eru rispur eftir hníf, en
þannig var farið að því á víkingaöld að reyna gæði silfurs.17 Mestan hluta
víkingaaldar var ekki notast við mynt með ákveðnu verðgildi heldur var
silfur vegið, bæði myntir og brotasilfur.18 Ef tiltekna þyngd silfurs þurfti
til að greiða fyrir varning voru myntir og silfur hlutað niður og rétt
þyngd vegin. A þessum tíma var líka algengt að bræða silfurmynt og nota
í skartgripi, eða þá að myntir voru notaðar heilar í hengi eða aðra þvílíka
gripi.
Verkfæri silfursmiðs ?
Það er áhaldið 13723 sem er hvað mest sannfærandi ,,sönnunargagn“
fyrir því að Sílastaðamaður hafi fengist við silfursmíði. Kristján Eld-
járn lýsti þessum grip sem litlum járnoddi.19 Við fyrstu sýn er aðeins
að sjá ryðgaðan járnklump. En höfundi, sem hefur fengist nokkuð við
silfursmíði, datt strax í hug að þessi gripur væri annað og meira.
Hann minnti á áhald til að grafa skraut í málm, nokkurs konar
stöppu.