Tímarit Hins íslenzka bókmentafélags - 01.04.1881, Page 122

194
lýsing íslands er enn til, sem sé áreiðanleg eða nákvæm* 1,
og til íslenzkrar landafræði er þvi varla annað til en hinn
ágæti landsuppdráttur Bjarnar Gunnlaugssonar (sbr. bls.
6.).
c) Gruðfræfti - og guðsorða-bækur hafa alloptast
verið nægar hér áður á öldinni sem leið, en þó var
margt af því, sem þá var til, á mjög lágu stigi (sjálf-
sagt að fráteknum ritum Vídalíns). Á 18. öldinni var
gríðarmikið orkt af sálmum og sálmaflokkum að dæmi
hinna eldri manna, og var það flest mjög lítilfjörlegt
að efni og afkáralegt að búningi. (Til dæmis má nefna
„Fæðingarsálma“ Gunnlaugs Snorrasonar að Helgafelli
[•j* 1796], „Sigurljóð“ Kristjáns Jóhannssonar (1737—
1806), „Iðrunar- og huggunar-psaltarar þorgeirs Mark-
ússonar o. m. fl.). Gamli „Grallarinn“ var sunginn í
kirkjum og heimahúsum, en samt voru menn farnir að
sjá, að honum væri í mörgu ábótavant. J>egar lands-
uppfræðingarfélagið var nýstofnað, sýndist kirkju- og
kenslumálastjórninni vera heillaráð að fela því endur-
skoðun sálmabókarinnar, og fékk hún því fram kom-
ið, að því var boðið með kgsbr. dags. 22. júlí 17962,
að sjá um nýja útgáfu hennar. Stóðu þeir Magnús
Stephensen og Géir biskup Vídalín fyrir útgáfunni.
Var þá kipt burt mörgum sálmum, sem hneykslan-
legir þóttu, og nýir sálmar teknir í stað þeirra. Voru
þeir mesteptir porvald prest Böðvarsson (1758—1836),
rúmir 60 sálmar, Arnór prófast Jónsson (1772—1835),
Amamagn. Guðfræðisprófi lauk hann 1821, varð Consisto-
rialassessor 1825, og dómkirkjuprestur 1826 í Bvík. Hann
dó 2. maf 1835. (nAlmenn landaskipunarfræði« I, 1—2 og
II, 1—3. Khöfn 1821—1827).
1) Lýsingar íslands eru til eptir Haldór Friðriksson og
þorvald Thóroddsen (1881), en þær eru báðar stuttar og
ónógar.
2) Lovsamling for Island VI, bls. 253—254; P. P. Hist.
eccl. Isl. bls. 197.