Tímarit Hins íslenzka bókmentafélags - 01.04.1881, Blaðsíða 124

Tímarit Hins íslenzka bókmentafélags - 01.04.1881, Blaðsíða 124
ig6 bókum; þær eru ljósar og liprar, eiga vel við tímann, víða hjartnæmar og ágætar að orðfæri, framsetningu og efni. Litið hefir annað verið ritað í þessari grein. d) Heimspeki og náttúruyísindi hafa mjög orð- ið hér á hakanum, og má nær því segja, að þeim vís- indum hafi eigi verið sint hér. Skólarnir létu sér nægja latínu- og guðfræðisnám fram undir miðbik ald- arinnar, þá er betra skipulag komst á kenslumál vor, og tekið var að kenna náttúrufræði í skóla, og for- spjallsvísindi við prestaskólann. En af þessu leiddi þó eigi, að þessi vísindi væru neitt stunduð að mun, og hefir því lítið verið í þeim ritað. Nær því hiðeina heimspekilega rit er „Njóla“ Bjarnar Gunnlaugssonar* 1, og er undirstaða hennar skáldleg heimspeki í þrengri merkingu2. Sköpunarverkið er óendanlegt bæði í tíma og rúmi; hið æðsta í því er lífið, og tilgangur sköpunarverksins er viðhald lífsins. Lífið er þvi eiiíft og hin sýnilega verkun guðs í heiminum, og drottnar yfir hinu líflausa. f>að er sífeld framkvæmd, einstakl- ing fram af einstaklingi, og einstaklingurinn er eilífur. prestaskólakennari, og biskup yfir íslandi 1866. Dr. theol. 1844. (»Prédikanir« hans eru útg. í Khöfn 1856). 1) Bjöm Ounnlaugsson er fæddur 28. sept. 1788, lærði í heimaskóla og var útskr. af Geiri biskupi Vídalín 1808; hann fór á háskólann 1817, og vann verðlaunapening í stærðafræði 1818. Hann stundaði stærðafræði 4 ár, og fékst við landmæl- ingar með Schumaeher 2 ár, og vann annan verðlaunapening 1820. 1822 varð hann kennari við Bessastaðaskóla, og 1850 yfirkennari við lærða skólann í Bvík; hann fékk lausn frá em- bætti 1862. Hann andaðist 17. marz 1876. (»Njóla«, gefin út sem skólaboðsrit, Viðeyjar kl. 1842. 2) það, sem alment er kallað »heimspeki« virðist miklu betur eiga við að væri kallað rvísindafrœði«, af því að húngríp- ur meira og minna yfir öll vísindi. Aptur á móti mætti vel kalla nheimspehú þann hluta vísindafræðinnar, sem alrnent er nefndur »Naturphilosophi«, því hann hljóðar um heimsbygg- inguna og þá hluti, sem í heiminum eru.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128

x

Tímarit Hins íslenzka bókmentafélags

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit Hins íslenzka bókmentafélags
https://timarit.is/publication/228

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.