Tímarit Hins íslenzka bókmentafélags - 01.07.1883, Blaðsíða 107

245
sitt, heitir skóh. J>essi tilhögun er svo þörf, og svo
haganleg, að vér mættum allir óska þess, að í hverri
borg og í hverju landi væri svo margir skólar, að þar
ætti athvarf allir þeir, er ekki eiga kost á hinni nauð-
synlegu tilsögn hjá foreldrum sínum. . .“. Enn fremr:
„f>egar vér þurfum að láta smíða eitthvað, förum vér
til smiðsins, látum vefarann vefa fyrir oss, prestinn
prédika, dómarann dœma, lækninn lækna o. s. frv.,
því að allir menn geta ekki verið smiðir, vefarar,
prestar, dómarar og læknar. Er þá ekki eins eðlilegt,
að vér þurfum sérstaka menn til að kenna börnum
vorum;—allir geta ekki verið kennarar . .
f>að sem Comenius hefir sérstaklega fyrir augum,
er skifting vinnunnar. Fá verk verða fullger og vel
af hendi leyst, sé þau höfð í hjáverkum. Til veru-
legra framfara í hverju sem er' he)rrir, að hver ein-
stakr verji öllum sínum kröftum til að vinna það
starf, sem hann er kallaðr til að leysa af hendi. |>ví
heldr hann því fast fram, að sá, sem er kennari, eigi
ekki að hafa önnur störf á hendi enn kenslu; enn til
þess, að svo megi vera, beri nauðsyn til, að mörg
börn njóti kenslu af sama kennara, því að að öðrum
kosti yrði mentunin svo dýrkeypt, að hennar yrði
ekki að njótandi nema auðugra manna synir. Hann
heldr því fram, að allir sé jafnbornir til mentunar,
sem bornir eru menn, enn þessa jafnréttis geti eigi all-
ir orðið að njótandi, ef það eigi að vera fyrir eigin
rammleik foreldranna, og því sé skylda ríkisins, að
sjá börnunum fyrir skólum, þar er þau geti fengið þá
mentun, sem þeim er nauðsynleg. Fichte er á sama
máli um nauðsyn skólanna ; hann segir: „ Að því er
alþýðumentun vorri við kemr, er það sannfœring mín,
að börn alþýðu manna geti yfir höfuð að tala enga
fullnœgjandi mentun fengið hjá foreldrum sínum.
16*