Tímarit Hins íslenzka bókmentafélags - 01.07.1883, Side 115

*53
að vænta af einstökum mönnum, að þeir gefi fé til
skólastofnana, svo að nokkur munr sé að, eins og oft
kemr fyrir hjá þeim, er auðugri eru enn vér. Eina
rdðið sýnist pví vera pað, að landssjóðrinn leggi lið,
og það slindrulaust. Sá styrkr, sem hingað til hefir
verið veittr beinlínis til alþýðumentunar (síðast liðin ár
um 3000 kr. á ári) er of mjög af skornum skamti,
einkum þegar á það er litið, að til annara kenslu-
málefna gengr talsvert á annað hundrað púsund krón-
ur á hverju fjárhagsári. þ>að er ekki í mínu umdœmi
að meta rétt, ’nvað eigi að sitja í fyrirrúmi fyrir öðru,
þegar um íjárveitingu af landsjóði er að rœða, enn
ég dirfist þó að láta í ljósi þá skoðun mína, að nær
liggi, að styrkja stofnanir til eflingar alþýðumentun-
inni, enn að kasta út fé til þess, að margir verði að njót-
andi þeirrar mentunar. er tvísýnt er um, að komi
nokkurn tíma sjálfum þeim eða öðrum að haldi, eða
verja œrnu fé til vegabóta, meðan enginn kann að
leggja veg, eða til jarðabóta, meðan sárfáir kunna svo
mikið til jarðrœktar, sem að slétta tún. Eg vona, að
ég þurfi ekki að óttast, að nokkur maðr taki orð mín
svo, að slik fjárveiting, sem ég nú nefndi, sé ópörf,
enn hér er að eins um það að rœða, hvað á að sitja
í fyrirrúmi, og þegar um það er að gera, verð ég að
vera með þeim, er telja, að alþýðumentunin eigi að
ganga fyrir flestu öðru nauðsynlegu.
Meginatriði þess, sem hér er sagt, eru þá þessi:
1, að efla beri alpýðumentunina sem mest að verða
md ;
2, að eina meðalið til pess se', að koma á fót alpýðu-
skólum, svo mörgum og svo góðum sem kostr er á,
og barnaskóltim par er nauðsynlegt er og pví verðr
við komið;
3, að fé til pessa skuli greitt úr landsjóði, að svo
miklu leyti, sem pörf er á.