Eimreiðin - 01.01.1901, Síða 42

42
ekki vonast til að ég geti talað mikið á móti því, eins og á stendur
fyrir mér. Pað get ég ekki.« Um leið og Hafliði sagði þetta
stóð hann upp og stundi þungan.
»Jæja, þá er alt gott og þú mátt reiða þig á mig, Hafliði
minn, og nú skulum við fá okkur hressingu og fara svo fram;«
og Sigurður helti á staup handa honum.
Hafliði rendi út úr straupinu, þakkaði og svo fóru þeir fram;
og er allir stofugestir höfðu heilsað þeim félögum og þakkað Síg-
urði góðgjörðirnar, setti fórður fundinn.
Hann talaði langt og snjalt, eins og hans var vandi.
Fyrst talaði hann um félagsskap alment, hversu hann létti
undir með ýmislegt fyrir þeim, sem tækju þátt í honum og hversu
illa þeir væru komnir, sem engan félagsskap þektu; fyrir þeim
væri lífið sífelt stríð og strit án hluttekningar frá öðrum, allir yrðu
að bera sínar byrðar einir, enginn væri til að lyfta byrðunum á
þá, þeir yrðu að gjöra það sjálfir, hjálparlaust.
Pví næst sneri hann sér að þeirra eigin fyrirhugaða félags-
skap, og byrjaði á því að tala um samtök til búnaðarframkvæmda.
Hann mintist á búnaðinn. Hann væri erfiður og arðlítill, en
gæti orðið betri, hægari og arðsamari, ef menn aðeins vildu sam-
eina krafta sína til að velta steininum úr götunni, ef bændur vildu
tengjast bræðraböndum og leggja allir samhuga hönd á plóginn.
Pá vék hann orðum sínum að bókakaupahugmyndinni. Hann lýsti
með hrífandi orðum því andlega myrkri, sem lægi eins og tmara
á þjóðinni, ekki sízt íbúum sinnar afskektu sveitar og hversu
mikið væri í það varið, ef þeir fengju, þó ekki væri nema ofur-
lítinn bjarma, inn til sín; hversu mentunin væri ómissandi fyrir
sálarlíf mannsins, alveg það sama fyrir sálina, sem sólarljósið fyrir
líkamann. Og að lyktum skoraði hann á sveitunga sína, að hefj-
ast nú handa, hrinda búnaði sínum áfram og umfram alt að reyna
að mjakast út úr myrkurþoku vanþekkingarinnar út í sólarljós
þekkingarinnar, »því í þokunni, í myrkrinu,« sagði hann, »verður
alt eintómt ráðleysisfálm, en í dagsbirtunni vita menn hvað menn
eru að gera.«.
»Satt er það mælskur er Pórður,« sagði einn og hnipti í
sessunaut sinn. »P*ótti þér það ekki skrambi gott lapm?« sagði
annar, og allir ætluðu nú að fara að skrafa saman. En alt í einu
þögnuðu þeir, því síra Sveinn á Hofi stóð upp til að tala.
Hann gekk að rauða borðinu, þar sem Þórður hafði staðið og