Eimreiðin - 01.09.1909, Blaðsíða 61

221
dansklundaðra, en hann gerir þar, t. d. þar sem hann stiklar á van-
þakklæti Jóns við Dani, því að hann eigi stjórninni dönsku mörg
góðverk upp að unna. Hann þýðir orð Arnljóts um Jón, að hann
væri búsettur í Danmörku, sæmdur dönsku tignarmerki, klæddist
dönskum klæðum og lifði á dönsku fé. Og hann skrifaði þessar
greinar, meðan Jón sat í forsæti heima á alþingi og gat ekki
borið hönd fyrir höfuð sér, fyr en seint og síðar meir. Hann
hælir samt Jóni í aðra röndina. Hann segir, að sér hafi oft dott-
ið í hug um hann, það sem sagt er í sögunni: »Honum var alt
höfðinglegast gefið«. — Það á ekki heima hér að rekja né rann-
saka stjórnmálatillögur þeirra Gröndals og Gísla. Hér kemur
ekki annað við söguna en það, sem þeir rituðu um Dani. Gísli
segir berum orðum, að óstjórn sé og hafi verið á landinu, og
verði hún að hverfa sem bráðast. En hann afsakar alt: Danir
eru ókunnugir heima. Hann segir, að það eitt skorti á veglyndi
þeirra við Island, að þá bresti þekking á landsháttum og þjóðar-
högum. Pá mundi réttlætis þeirra við oss gæta enn meira, ef úr
því yrði bætt.5)
Gröndal ritaði í Gefn. Hann ræðst líka á Jón Sigurðsson og
reynir að mýkja skap Islendinga við Dani. Raunar hefir honum
lítið skánað í skapi við blaðamennina síðan 1866: »Vér gleymum
því öldungis ekki, að danskir blaðamenn hafa gengið vel fram í
því að egna lslendinga upp á móti Dönum, því það var um tíma,
að aldrei kom hér neitt í blöðin um Island ritað nema með
skömmum og skætingi.«-----------»En blöðin eru hvorki Danir né
stjórnin — þessi tröllskessa, sem þjóðernismennirnir eru búnir að
afmála svo ógurlega, sem allir vita. Sérhver artíkúli er ritaður
af einum einstökum manni, en ekki af þjóðinni, sem við honum
tekur«. Hann segir nákvæmlega hið sama sem Gísli Brynjúlfs-
son: Danir eru ókunnugir á Islandi. Af því, en ekki af illvild
þeirra, leiðir alla óstjórnina og vandræðin«. Gröndal segir dæmi
þess, að sumir íslendingar hafi rangar hugmyndir um land sitt
og eðli þess: »Er þá nokkur furða, þó Danir viltust, sem eru í
300 mílna fjarlægð og ekkert höfðu að styðjast við nema tómar
sjómannasögur og kaupmannalygar ? l’að er sú grundvallarregla,
sem vér aldrei megum gleyma, að af þessum ókunnugleika, en
ekki af illvilja, eru sprottnar allar hinar rr.örgu skökku hugmyndir
um okkur, sem ásamt okkar eigin dáðleysi hafa ollað svo mörgu
illu« (Gefn 1871, bls. 30). Hvorugum þeirra Gröndal eöa Gísla