Eimreiðin - 01.09.1909, Blaðsíða 63

223
fyrirlestra á háskólanum um stjórnarsögu Islands — og haföi
danska stjórnin veitt honum féstyrk til þess. Pað er eins og
hann hafi dreymt um háskólakennaraembætti í íslenzkum sagna-
fræðum, meðan hann skrifaði eina greinina. Hann segir, að mis-
skilningur Islendinga á sambandinu við Dani stafi með fram af
fáfræði þeirra á sögu landsins. Pað sé því nauðsyn á stofnun
kennaraembættis í þessari grein. Hann fór þess líka á leit við
stjórnina, að hann yrði skipaður kennari í henni við háskólann og
væri hann skyldur til að ferðast til íslands og flytja þar fyrir-
lestra. Pó að háskólaráðið væri þessarri embættisstofnun mót-
fallið, var honum samt veitt það með fyrgreindum skilyrðum.
Ráðinu leizt samt vel á, að hann flytti fyrirlestra í Reykjavík um
stjórnmálasögu Islands. Pað segir, að honum hafi líka verið
veittur féstyrkur til fyrirlestranna í því skyni, að hann teldi landa
sína á réttari skoðanir á eðli og réttarástandi ættjarðar sinnar en
títt væri meðal þeirra (»Da det for nogle Aar siden blev ham
overdraget mod Honorar at holde Forelæsninger over Islands
politiske og historiske Forhold, blev ogsaa det Hensyn frem-
hævet, at han derved kunde bibringe sine Landsmænd rigtigere
Forestillinger end de i Almindeiighed have om deres Fodeos
naturlige og retlige Stilling«. Aarboger for Kobenhavns Universitet
i873-75, bls, 156).
Pannig vóru þá lofstafir þeirra skáldanna um Dani tilkomnir.
Fjárkröggur og ljóðskálda-lauslyndi ollu því, að þau gengu á
danskan stjórnarmála. Báðir urðu þeir Gröndal og Gísli mjög
óvinsælir meðal Islendinga af þessuum ritsmíðum sínum. Gröndal
segir, að menn hafi talað við sig, eins og hann hefði drýgt glæp.
í*að væri fróðleikur í því, ef einhver, sem vel man árið 1874
og sýnt er um lýsingar, segði frá því, hvað þjóðinni hugsaðist og
fanst um þau stórtíðindi, sem þá gerðust. Ef slík ritgerð tækist
vel, myndi hún seint fyrnast. Bað er auðskilið, að þjóðin réð sér
lítt fyrir fögnuði og feginleik, er sigurinn var loks unninn að
nokkru. fað er unun að lesa sum þjóðhátíðarkvæðin. Ég man
t. d. ekki eftir neinu ættjarðarljóði, þar sem einlæg ættjarðarást
kemur jafngreinilega í ljós og í Pjóðhátíðarsöng Steingríms á Ping-
völlum, í þessum vísuorðum: »Guð styrki hvern frækinn og frjáls-