Eimreiðin - 01.09.1909, Blaðsíða 69

229
lega, enda eru þess fleiri menjar í ljóðmentum vorum. Á þjóð-
minningarhátíð Reykvíkinga það ár flutti Bjarni Jónsson frá Vogi
kvæði fyrir minni þeirra (Austmannafull). Hann fagnar fréttunum
að austan: »Gott er að heyra. Fylgjast þar allir — Austmenn
snjallir, — róm sinn hefja — og réttar krefja. — Enginn þar víkur
— enginn svíkur. — Par í landi — er líf og andi.« En það er
merkilegt, að Bjarni, Landvarnarmaðurinn, er hvergi nærri eins
ólmur og ákafur að hefjast handa og Matthías, sjötugt skáldið og
nafntoguð Danaloftunga meðal Landvarnarmanna. En margir hafa
hugsað og þráð líkt og Matthías, þótt þess sjái' ekki stað í bók-
mentum þjóðarinnar.
Eg fer nú fljótt yfir sögu. Benedikt Gröndal hefir verið illa
við alþingisförina til Danmerkur 1906. En áttræðum öldungnum
þykir það bót í máli, að »ísland dragið þið aldrei þó — yfir þrjú
hundruð mílna sjó — út í Danmörk.« Eað var ein hin síðasta
íslendingshugsun hans og huggun, að fjarlægð landsins frá Dan-
mörku frelsaði þjóð hans frá ofmiklu samneyti við Dani. Hann
skýtur því og til guðs síns, að danska stjórnin batni ekki — hún
sé altaf sjálfri sér lík: kPað veit guð, að danska stjórnin stinn er,
— stautar sína gömlu pólitík — altaf étur »afturhaldsins dinner«.
(Kvæðið »í vor« 0: 1906, Dagrún 1906). Af þessu sést, að
Gröndal er — eins og Einari Benediktssyni og Porsteini Erlings-
syni — ekki eingöngu þungt í skapi til Dana sakir fortíðarinnar.
Pað er og ein huggun hans, að Danir séu engir stjórnmálamenn
og því sé engin hætta á, að þeir snúi á íslendinga í lagaflækj-
um: »Varla Dönum verður tamt — vafs í lagaflíkum — af því
þá vantar alla samt — organ póliticum.« Gröndal er kunnugur
Dönum.
Guðm. Guðmundsson og Jónas Guðlaugsson hafa ort kvæði,
er sýna, að yngstu skáldin hafa hvorki gleymt kúgunarrotinu né
una dönskum yfirráðum nú. Jónas yrkir: »Tímar liðu — úr rekkju
reis — hin rauna-mædda þjóð — sá, hve lengi sogið var —
með svikum hennar blóð« (Tvístirnið). Guðmundur kveður: »Ráða
Danir lýð og landi ? — Ljúgið ekki núna að mér ? Danir ríkja.
— — — Höggvið sundur hnútinn byrstir — kyssið ekki á vald-
boðsvöndinn — verjið réttinn, standið fast« (Gígjan).
Vestur-Islendingar gleyma ekki heldur Dönum, þótt þeir séu
lausir allra laga við þá. Meðal meinvætta Islands telur einn þeirra
»landsins forna fjanda«, hafísinn, harðindin og Dani: »Pað (ísland)