Eimreiðin - 01.01.1911, Síða 70

7°
en það er dáindis skemtilegt, og manni verður næstum hlýtt til höf-
undarins fyrir það táp og fjör, og jafnvel skáldlega glöggskygni, sem
kvæðið ber vott um hjá honum sjálfum. V. G.
STEPHAN G. STEPHANSSON: ANDVÖKUR, III. Rvík 1910.
í þessu síðasta bindi af kvæðum St. G. St. eru kvæði frá árun-
um 1895—1909. Bera þar hin þjóðkunnu söguljóð hans »Á ferð og
flugi« höfuð og herðar yfir flest annað, þó margt sé þar fleira með
snildarhandbragði, t. d. »Aftaka óeirðarmannsins«, »Draupnir« og fl.,
— svo að eitthvað sé nefnt af mörgu. En tilfinnanlega skemma ýms-
ar dægurflugur frá kosningabaráttunni íslenzku 1908 þetta bindi. Ekki
af því, að þær séu ekki vel kveðnar flestar, heldur af því skáldið hefir
hér látið þjóðernistilfinningu sínu hlaupa með sig í gönur, og hent á
lofti »slagorð« úr baráttunni, sem annað eins spakmenni og hann
mundi aldrei hafa gert sér að yrkisefni, ef hann hefði verið kunnugri
öllum málavöxtum og getað dæmt af fullri sjálfsþekkingu, Virðist því
sem hann geti nú tæpast lengur hælt sér af því, að enginn flokkur
hafi getað gert hann sér tollskyldugan. En sennilegt teljum vér þó,
að slíkt standi ekki nema um stundarsakir, enda mun það fremur hafa
verið hugsjónin og lofsverð tilfinning fyrir ættjörðinni og frelsi hennar,
en flokksfylgið, sem hér hefir ráðið stuðlagerð hans. En sízt er loku
fyrir það skotið, að hin vanalega djúpvitra íhugun hans nái aftur jafn-
væginu, svo að annað verði uppi á teningnum síðar meir. Það fær
tíminn að sýna.
Því miður er hér ekki rúm til að rita um kvæði þessi eins og
þau eiga skilið, en Eimr. vonar, að hún geti einhverntíma gert þeim
betri skil. V. G.
SIGURÐUR PÓRÓLFSSON: MINNINGAR FEÐRA VORRA I.
Rvík 1909.
Bók þessi er yfirlit yfir stjórnarsögu landsins, menningu þess og
bókmentalíf fram að 1400. Hún gerir enga kröfu til að vera bygð á
sjálfstæðri vísindalegri rannsókn, heldur á hún að vera alþýðleg fram-
setning á því, sem aðrir hafa ritað um þessi efni. Og hún hefir
óneitanlega tekist svo vel, að hún er höf. til sóma. Pví satt að segja
er hún fyrir alla alþýðu manna að mörgu leyti hentugasta og bezta
yfirlitið, sem enn er til í þessum fræðum. Sem skólabók er hún auð-
vitað sérstaklega ætluð lýðháskólum, en hún mundi og reynast all-
hentug í ýmsum öðrum skólum, bæði gagnfræðaskólum, unglingaskól-
um og jafnvel barnaskólum, einkum ef kennarinn er dálítið meira en
stafrekjandi þuluvél og getur bætt hana upp með eigin hugleiðingum.
Framsetingin er einföld og látlaus, niðurskipunin góð og hæfilega mikið
tekið af hverju tægi: landsmálasögunni, atriðum úr hetjulífinu, menn-
ingarsögu og þjóðháttum, bókmentasögunni, goðafræði o. s. frv. Má
það lofsvert heita, hve vel höf. hefir tekist að takmarka sig í hverri
grein, og taka hvorki of mikið né of lítið. Og samt er framsetningin
einkarglögg og skilmerkileg og ónákvæmni eða villur mjög óverulegar.
Auðvitað má að ýmsu finna, sem ekki er tiltökumál í þess konar bók.
Vér skulum nefna fátt eitt til dæmis. Á bls. 44 stendur: »Á Gimli