Eimreiðin - 01.01.1911, Blaðsíða 75

75
sér skiljast, þegar mesti bardagahitinn líði frá, og verði þá h'klega ofan á hin gamla
tillaga, að flytja sjálft k onungsvaldið inn í landið og skipa þar jarl, er fari
með vald konungs, líkt og í Kanada og Astralíu. V. G.
INA VON GRUMBKOW: ÍSAFOLD (Reisebilder aus Island).
Um ísland heíir nú þegar verið ritað á ýmsum tungum og af ýmsum höfund-
um, svo að naumast getur þá hlið á náttúru íslands eða þjóðlífi, að ekki hafi eitt-
hvað verið um hana skráð. í^að er því ekki vandalaust fyrir útlending, er aðeins
dvelur í landinu um stundarsakir, að rita eitthvað nýtt og einkennilegt um land og
þjóð, er veki eftirtekt manna.
Samt sem áður er ofannefndri bók þannig farið, að hún hlýtur að vekja eftir-
tekt. — Ekki vegna jarðfræðismolanna, sem dreift er hingað og þangað innan um
bókina; þá má fá heillegri og samfastari annarstaðar. Ekki vegna myndanna, þótt
margar þeirra séu góðar og fróðlegar. Og ekki heldur vegna athugasemdanna um
íslenzkt þjóðlíf og menningu, og er þó víða komist vel að orði. Alt þetta er skylt
sumu af því, er áður hefir sézt og vekur því naumast sérstaka eftirtekt. í>að er
alt annað, sem grípur huga manns, er maður les bókina. IJað er hinn átakanlegi,
sorglegi atburður og hinar einkennilegu persónur, sem á bak við standa og varpa
hugnæmum raunablæ yfir bókina og einkennilegri birtu yfir sambandið milli manns
og náttúru
Allir, sem komnir eru til vits og ára, hafa orðið þess varir, hvernig náttúran
slítur eitt barnið sitt úr fangi annars og gleypir það með blindri grimd og græðgi,
líkt og Kronos niðja sína. En ástvinurinn, er eftir lifir, er sem þrumu lostinn og
finst hann vera særður holund, er aldrei muni gróa; finst tilveran vera ranglát og
ill, er hún gat fengið af sér að níðast þannig á honum, saklausum lítilmagnanum.
En undir gróa þó oft að nokkru eða miklu leyti, þegar tímar líða. Skilningur-
inn bindur um sárið og gleymskan græðir. fegar maður skilur hið eðli-
lega samhengi náttúruviðburðanna, þá sættir maður sig betur við rás þeirra. Og
þegar heiði, kyrð og friður er yfir öllu, þá gleymir maður mannskaðaveðrinu.
Þannig hrífur náttúran mann og sættir aftur heilum sáttum við tilveruna, að minsta
kosti um stundarsakir.
Virðist mér Ina von Grumbkow vera lifandi dæmi þessa. Ódáðahraun vinnur
eitt af hermdarverkum sínum á unnusta hennar, dr. v. Knebel; Askja hremmir hann
heljarklóm og skilar ekki herfanginu aftur. Unnustan trúir varla, að náttúran sé
svo grimm. Hún leggur af stað og lætur í haf, til þess að herja út úr öræfum
þessa fjarlæga, grimma æfintýralands, þó ekki væri nema nokkrar menjar elskhuga
síns. Hún stígur á land með beiskan harm í brjósti og, ef til vill, með ýmigust á
landi og landsbúum. Hún ferðast um landið dag og nótt, um bygðir og óbygðir,
engjar og öræfi, vegi og vegleysur, og áður en langt um líður hefir íslenzk náttúra
náð tangarhaldi á hjartarótum hennar: Auðnin og kyrðin, tignin og víðsýnið á öræf-
um íslands deyfa harminn og draga úr saknaðar-sársaukanum, og hún lætur aftur frá
landi með hlýjum hug til lands og þjóðar og ljúfsárum minningum.
fetta má lesa bæði í línunum og milli þeirra. Guðm. y. Hlíðdal.
GESTUR PÁLSSON Á HOLLENZKU. »Tilhugalíf« G. P. er nýkomið út
i hollenzkri þýðingu. Sagan kom þar neðanmáls í blaðinu »De Nieuwe Courant«
í Haag frá 22. apríl - —1. maí þ. á. og. heitir »Een Verlovingstijd«. fýðandinn er
ung stúlka hollenzk, ungfrú litt. n. doct. A. Posthumus, sem lagt hefur talsverða
stund á forníslenzk fræði. Og eftir þýðingu þessari að dæma, sem, að því er ég