Eimreiðin - 01.05.1914, Blaðsíða 26

102
Ég var fyrir fám árum staddur í dómkirkjunni í Rvík um þing-
tímann; það var við meiri háttar jarðarför, og var þar fjöldi manns.
Á bekkinn hjá mér settist aldraður maður — einn af broddum bæj-
arins, hlaðinn orðum og titlum, en kvefaður og brjóstþungur. Peg-
ar hann er seztur, fer hann að hósta, og svo skellir hann hverri
kolgrænni hrákahlussunni á fætur annarri á — gólfið. Hrákadall var
ekki að sjá, svo langt sem augað eygði, og hvað átti karlaum-
inginn að gera? Honum var nauðugur einn kostur. En geðslegt
var það ekki — það veit trúa mín. Éetta var árið 1907, þrem
árum eftir að »hrákadalla-fororðningin« svonefnda var gefin út.
Ég talaði um þetta hrákadallaleysi í dómkirkjunni við einn helzta
heilbrigðisvörð landsins nokkru seinna. »Ég veit það, ég veit
það«, svaraði hann, »kirkjan er eitt versta pestarbælið í bænum,
°g ég banna börnunum mínum að stíga nokkurntíma fæti þar inn
fyrir dyr«. — Pað er nú gott og blessað, en það er ekki öllum
nóg, þótt börn þessa embættismanns komi ekki í kirkjuna — pest-
arbælið mikla. Pangað kemur samt fjöldi fólks af trúarþörf og
fyrir forvitni sakir, og uggir ekki neina hættu. Pað treystir því,
að heilbrigðisstjórnin og aðrir, sem hlut eiga að máli, geri skyldu
sína svo, að ekki sé þó a. m. k. lífsháski, að koma inn í opin-
berar byggingar landsins.
En þegar farið er svo með hið græna tréð, hvernig mun þá farið
með hið visna. Pegar svona er farið að ráði sínu í dómkirkjunni
í Rvík — höfuðstað landsins, höfuðbóli menningar og lista í landi
voru, þar sem naumast verður þverfótað á götunum fyrir prófess-
orum í allskonar fræðum, hvernið halda menn að þá sé umhorfs
í útkjálkakirkjum landsins; þar sem fátt er um guðs börn, en
flest útróðrarmenn, eins og presturinn sagði.
En, svo að við snúum okkur frá kirkjunum, — hvernig hald-
ið þið að sé í hreysum kotunganna, sem lítið hafa af að lifa og
tæplega hafa efni á að kaupa sér hrákadall? Satt að segja er
það ekki altaf lakara og stundum stórum betra. Ég hefi komið
á heimili bláfátækra bænda og þurrabúðarmanna sem óvæntur
gestur og séð þar aðdáanlegan þrifnað á öllum hlutum, og aftur
á efnaheimili, þar sem mikið hefir brostið á, að vel hafi verið 1
þeim efnum. Slíkt fer ekki altaf eftir sauðfjáreign né innieign í
bönkum, heldur eftir innræti, uppeldi og menningu.
Berklagerillinn getur einnig á annan hátt komist ofan í menn,
en að þeir sogi hann ofan í lungun með andrúmsloftinu. Vér